1. Korparativ tuzilmalarda moliyaviy boshqaruv ning mohiyati

O'zbekistonda korparativ boshqaruv ni rivojlantirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan islohotlar
Bu korporativ boshqaruvning anglo-amerika modelini o‘rganuvchi olimlar bilan nemis va yapon korporativ boshqaruv modellarini o‘rganuvchi olimlar o‘rtasidagi korporatsiyalarni aniqlashga yondashuvlardagi farqni tushuntiradi. Haqiqatan ham, korporativ boshqaruvning Angliya-Amerika modeli, birinchidan, yirik kompaniyalarni tashkil etish shakli sifatida aksionerlik jamiyatlarining ko'pligi (AQShda 6000, Angliyada 2000), ikkinchidan, fond bozori va korporativ nazorat bozorining korporativ munosabatlarga kuchli ta'siri. Korporativ boshqaruvning nemis modeli esa ochiq aksiyadorlik jamiyatlarining kam sonliligi (ularning soni 650 tasi), kapitalni moliyalashtirish o‘rniga bank moliyasining kuchli ta’siri, direktorlar kengashi tomonidan nazorat, menejerlar faoliyati ustidan korporativ nazorat bozori emas.
Ushbu tadqiqot maqsadlariga erishish uchun Angliya-Amerika korporativ boshqaruv tizimining gipotezasi bir qator omillar tufayli eng maqbuldir:
· Jahon iqtisodiyotida shakli ochiq aktsiyadorlik jamiyatlari bo'lgan transmilliy korporatsiyalar ta'sirining kuchayishi tendentsiyasi kuchaymoqda, bu bugungi kunda korporativ boshqaruvning turli tizimlarida korporatsiya tushunchasini birlashtirishga olib keladi;
· Tadqiqotning maqsadi ochiq aktsiyadorlik jamiyatlari xususiylashtirishdan keyingi korxonalarning asosiy shakliga aylangan Rossiya Federatsiyasida korporativ boshqaruv samaradorligini baholashdan iborat (2.1-jadval).
Korporativ boshqaruv aksiyadorlik jamiyatining yuqori darajadagi boshqaruv tizimini tavsiflaydi. 1932-yilda A.Berli va G.Minzaning “Zamonaviy korporatsiya va xususiy mulk” kitobi nashr etildi, unda birinchi marta aksiyadorlik jamiyatlarida boshqaruvdan va nazoratdan mulkdan ajratish masalalari koʻrib chiqiladi. Bu professional menejerlarning yangi qatlamining paydo bo'lishiga va rivojlanishiga olib keldi, chunki 200 ta yirik kompaniyada aktivlarning 58% nazorat ostida edi.