1. Kirish. Biokimyoning predmeti, vazifalari. Kirish

35. Yog’larning klassifikatsiyasi.

Oddiy triglitseridlar molekulalarida faqat bir xil yog’ kislotalarining qoldiqlarini tutadi (triolein, trilinolen, tristearin va h.k.). Murakkab triglitseridlar deb tarkibida har xil yog’ kislotalarini tutgan triglitseridlarga aytiladi F o s f o l i p i d l a r. Tabiatda ko’proq tarqalgan fosfolipidlar – glitserin, ba'zi bir boshqa spirtlar, yog’ kislotalari va fosfor kislotalarining murakkab efiri bo’ladi. Glipolipidlarning 3 ta sinfchalari mavjud: s e r e b r o z i d l a r, g a n g l i o z i d l a r va s u l f a t i d l a r. Bularning barchasi molekulalarida uch atomli spirt - glitserinni o’rniga to’yinmagan aminospirt –sfingozinniyoki uning hosilasi (digidrosfingozin) ni tutadi.S e r e b r o z i d l a r – molekulalarida fosfor kislotasi qoldig’ini ham, xolinni ham o’z tarkibida tutmaydi. Ularning tarkibiga geksoza (odatda bu D-galaktoza), qaysiki sfingozinning gidroksil gurug’i bilan efir bog’i bilan bog’langan, Hamda yuqori molekulali yog’ kislotasi kiradi (uning molekulasi ko’pincha 24 uglerod atomidan tuzilgan). Serebrozidlarning struktura tuzilishi quyidagi sxema bilan ifodalanishi mumkin. S u l f a t i d l a r – molekulalarida geksozaning uchinchi uglerod atomi bilan birikkan sulfat kislota qoldig’i bo’lishi bilan serebrozidlardan farq qiladi. Sutemizuvchilarning miyasida sulfatidlar oq moddasida bo’ladi. Lekin ularning miyadagi miqdori serebrozidlarnikiga nisbatan ancha kam. Sulfatidlar sut emizuvchilar miyasining oq moddasida bo’ladi. Lekin ularning miyadagi miqdori serebrozidlarnikiga nisbatan ancha kam.G a n g l i o z i d l a r – molekulalarining struktura tuzilishlari bo’yicha serebrozidlarga juda o’xshash, faqat shunday farqi borki, ular galaktozaning bitta qoldig’ini o’rniga D-glyukoza, D-galaktoza, N-atsetilglyuzamin va N-atsetilneyroamin kislotalaridan tuzilgan murakkab oligosaxaridni tutadi. Gangliozidlar miyaning kulrang moddasida membran lipidlarning 60 % ini tashkil qiladi.