1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

Modemning standarti
Xususiyatlari
V.90	Ma’lumotni uzatish tezligi 56000 b/s.
V.34	Ma’lumotni uzatish tezligi – 28800 b/s; Fakslarni uzatish tezligi – 14400 b/s.
V.34 plus	Ma’lumotni uzatish tezligi – 33600 b/s.
V.42/MNP 2-4	Aloqa kanalidan shovqin natijasida yo’qolgan ma’lumotlarni nazorat qiladi va aniqlaydi.
V.42 bis/MNPS	Ma’lumotlarni avval qisib, so’ngra uzatadi. Bu uning uzatish tezligini oshiradi.
V.class1/class2	Faks ma’lumotlarini katta tezlikda uzatadi.
V/Group III	Faks qurilmalarining istalgan turi bilan ishlaydi.

9.2. Plotterlar
 Plotterlar (plotters) - kompyuterdagi turli grafik ma’lumotlarni (chizmalarni, sxemalarni, rasmlarni, diagramma va jadvallarni) qog’ozga tushiruvchi chiqaruvchi qurilmadir.
 Plotterlar quyidagi turlarga bo’linadi.
 Tasvirlarni qog’ozga tushirish usullari bo’yicha:
 Vektorli plotterlar - tasvirlarni maxsus chizuvchi vositasini gorizontal va vertikal yo’nalishlar bo’yicha harakatlantirib, to’g’ri va egri chiziqlar yordamida qog’ozga tushiradi;
 Rastrli plotterlar - tasvirlarni maxsus chizuvchi vositasini faqat bir yo’nalish bo’yicha (asosan, gorizontal yo’nalishda) harakatlantirib, satrma-satr nuqtalar yordamida qog’ozga tushiradi.
 Ishlash uslubi bo’yicha:
 Peroli plotterlar (Pen Plotters) - vektorli tipdagi qurilma bo’lib, tasvirlar maxsus pero yordamida qog’ozga tushiriladi. Perolari sifatida plastik sterjinlar (flomasterlar), bir marta yoki ko’p marta ishlatiluvchi shariklar (sharikli ruchkalar), qalamli grifellar, bo’rchalar ishlatilishi mumkin.
 Qog’oz turiga ko’ra rulonli va planshetli plotterlar ga bo’linadi.
 Bunday plotterlar CalComp (eng birinchi plotterni yaratgan), HP, Summagrafics, Mitoh kabi firma va kompaniyalar tomonidan ishlab chiqilmoqda.
 Purkagichli plotterlar (Ink-Jet plotters) - tasvirlarni mayda naychalar yordamida bo’yoqni qog’ozga purkash usuli bilan (bo’yoqli printerlardek) hosil qiladi. Bunday usullar bilan chizilgan tasvirlar o’zining sifatliligi bilan ajralib turadi.
 Monoxrom va rangli turlari mavjud.
 Zamonaviy purkagichli plotterlarga HP 220, Summagrafics Summa Jet 2M, CalComp TechJet Designer 720 (hammasi monoxrom), CalComp TechJet Color, HP 650C, Encad Nova Jet3 (hammasi rangli) plotterlari misol bo’la oladi.
 Elektrostatik plotterlar (Elektrostatic plotters) - chizuvchi moslama yordamida maxsus elektrostatik qog’ozga bo’yoqlarni surkash asosida hosil qiluvchi rangli plotterlar.
 Termografik plotterlar (Dizect Imaging plotters) - tasvirlarni issiqlik ta’sirida qorayuvchi maxsus qog’ozga chiqaruvchi plotterlardir. Bunda maxsus miniatyurli qizdirg’ichlar ishlatiladi. Mongoxromli plotterlarning eng oddiyi va sifatlisi bo’lib (o’tkazish qobiliyati 800 dpi, chizish tezligi 50 mm./sek.) juda keng tarqalgandir.
 Bunday plotterlarga CalComp DrawingMaster 600, CalComp DrawingMaster 800, OCE G9050-S plotterlari misol bo’la oladi.
 Lazerli plotterlar ( Laser plotters) - tasvirlarni yarim o’tkazgich qatlami bilan qoplangan baraban yordamida hosil qiluvchi plotterlardir. Ya’ni lazer nuri bilan zaryadlangan qatlam quruq tonerni (bo’yoq kukunini) o’ziga tortadi va so’ngra uni baraban ostidan o’tayotgan qog’ozga ko’chiradi. Keyin esa, bu qog’oz maxsus qizdirgich ta’sirida qizitilib, tonerlar yaxlitlanadi va qotiriladi. Bunday plotterlarning afzalligi- o’tkazish qobiliyatining yuqoriligi (800dpi), tezkorligi (50 mm./sek.), shovqinsiz ishlashi va to’liq avtomatlashtirilganligidadir.
 Ularga CalComp Solus 4-A0, OCE 9555, JDI 4000E kabi plotterlar misol bo’la oladi.
 Yuqorida keltirilgan plotterlarning barchasi rulonli (o’ram shaklidagi) va planshetli (stol ustiga qo’yiluvchi tekis) hamda turli formatli (A0 dan to A7 gacha formatli) qog’ozlar bilan ishlay oladi. Maxsus xotiraga ega (64 Mb gacha).
 Asosan HP, Canon va Xerox firmalari tomonidan ishlab chiqilib, loyihalash ishlarini avtomatlashtiruvchi tizimlarda qo’llaniladi.