1. iqtisodiyotga kirish

9.2- rasm. Mehnat bozorida taklif egri chizig‘i
aholi sonini aniqlovchi demografik omillar (tug‘ilish, o‘lim, tibbiy o‘sish, yosh–jins tuzilishi); nafaqa yoshi; mehnatga yaroqli aholining migratsiyasi; xodimning kasbiy malakaviy tayyorlanganligi; va ularning ishini o‘zgartirishdagi faolligi; ish kuni davomiyligi; ish haqidan tashqari daromad olish manbaining mavjudligi.

Raqobatdosh mehnat bozoridagi ishchi kuchi taklifi ikkita qiziqarli iqtisodiy hodisa bilan tavsiflanadi. Xo‘sh, ishchilarning ma’lum bir guruhiga ish haqi stavkalari oshirish bilan ishchi kuchining taklifida qanday o‘zgarishlar ro‘y beradi? Javob aniq bo‘lib tuyulishi mumkin: ishchi kuchi taklifi ko‘payishi kyerak, ammo bu yerda o‘rnini to‘ldirish samarasi va daromad samarasi paydo bo‘ladi. Dastlab, ish haqi oshishi bilan xodim tomonidan bo‘sh vaqtning har bir soati zararning ko‘payishi, aniqrog‘i qo‘ldan boy byerilgan imkoniyat (naf) sifatida qabul qilinadi. Ushbu boy byerilgan imkoniyatni, bo‘sh vaqtni ish vaqtiga aylantirish orqali ro‘yobga chiqarish mumkin. Ushbu jarayon o‘rnini bosuvchi samara deb ataladi.