1. Geografiya axborot tizimlariga qisqacha ta’rif Geografiya axborot tizimlarining qisqacha rivojlanish tarihi Geografiya axborot fani to‘g‘risida

1-Ma’ruza: Avtomobil yo‘llarida geoaxborot tizimlarini qo‘llash asoslari
R E J A:
1. Geografiya axborot tizimlariga qisqacha ta’rif

2. Geografiya axborot tizimlarining qisqacha rivojlanish tarihi

3. Geografiya axborot fani to‘g‘risida

1. Geografiya axborot tizimlariga qisqacha ta’rif

Geografiya axborot texnologiyalari va tizimlarini o‘rganishda qator muhim savollar yuzaga keladi. Bulardan eng birinchisi geografiya axborot nima? Geografiya axborotni Er yuzasidagi joylar to‘g‘risidagi axborot deb tushunish kerak. Ushbu axborot qaerda? va nima? bor degan savollarga javob beradi. Va bu axborot juda batafsil bo‘lib u mutaxassislarni shahar ichidagi hamma bor binolar joylashishi to‘g‘risidagi ma’lumot bilan ta’minlashi mumkin. Boshqa tomondan ular juda ham umumlashtirilgan bo‘lib, faqat umumiy ma’lumot bilan ta’minlaydi, aytaylik, O‘zbekistonda aholini hududiy joylashuvining bildiradigan umumiy ko‘rsatkichi o‘rtacha aholi zichligidir. YUqorida ko‘rsatilgan misollarda turli xil geografiya axborotning echimligi to‘g‘risida gap ketmoqda va bu ko‘rsatkich asosiylardan biri. Geografiya axborot boshqacha ham ta’riflanadi va u vaqt mobaynida o‘zgarish sur’atini va ayrim holatdagi hodisa va ob’ektlarni xaritaga tushurish imkoniyatlarini bildiradi. Joy to‘g‘risida ma’lumotlar ko‘pligi tufayli geografiya axborot juda yuqori hajmli bo‘lib, bir necha terrabaytlarga barobar bo‘lishi mumkin.

Kompyuter texnologiyalar rivojlangan sari geografiya axborot unda saqlanib kelmoqda va bu raqamli geografiya axborot qanday xususiyatlarga ega? Boshqa axborotdan farq qiladimi, yo‘qmi? Geografiya axborotni raqamli tarzga aylantirib va uni saqlab, idora qilsak ma’lumotlar yangi raqamli qiyofasiga ega bo‘ladi. Ular boshqa axborot kabi zamonaviy texnologiyalar yordamida qayta ishlanadi va tahlil qilinadi. Kompyuter xarflarni, so‘zlarni, raqamlarni, tasvirlarni, xaritalarni saqlab turadi va ularni Internet orqali tarqatadi. Kompyuter hotirasida turlicha ma’lumotlar saqlanadi va ular raqamli ko‘rinishda bo‘lib, kompyuter ularni ko‘shishi va ayirishi, ko‘paytirishi va bo‘lishi mumkin. Harflar bo‘lsa, kompyuter ulardan matn tuzib, uni tahrir qilib beradi, matnni elektron pochta orqali qabul qiladi yoki yuboradi. Kompyuter tasvirlarni yaratishi va turli xil jadvallarni tuzib berishi mumkin.

Boshqa muhim savol geografiya axborot texnologiyalari nima? Geografiya axborotni to‘playdigan va u bilan ishlaydigan texnologiyalardir. Ishlatiladigan vositalarga ko‘ra ularni asosiy 3 ta guruhga ajratish mumkin:

1.