1. Fizik kechalarni tashkil etish va o’tkazish bo’yich uslubiy tavsiya

7-sinf II chorak 19-20-dars.

Aylanma harakat kinematikasi

Jismlarning ilgarilanma va aylanma harakati.

Jismlar ham ilgarilanma, ham aylanma harakat qilishi mumkin. Ilgarilanma harakat deb shunday harakatga aytiladiki, bunda jismning barcha nuqtalari bir xil tezlik bilan harakatlanadi.Bunday holda jismdagi ikki nuqyani biriktiruvchi istalgan kesma o`z-o`zini parallel holda ko`chadi.

Jismlarning erkin tushishi, issiqlik dvigateli silindridagi porshen harakati, poyezdning to`g`ri yo`ldagi harakati, liftning harakati ilgarilanma harakatga misol bo`lishi mumkin.

Ilgarilanma harakatda jismning barcha nuqtalaribirday yo`l bosib o`tadi, bir xil tezlik va tezlanish bilan harakatlanadi.

Aylanma harakat deb jismning shunday harakatiga aytiladiki, bunda uning barcha nuqtalari markazga aylanish o`qi deb ataladigan, bitta to`g`ri chiziqda yotadigan aylana bo`ylab harakatlanadi, aylanalar tekisliklari esa bir tekislikda yotadi. Yer planitasi o`z o`qi atrofida aylanadi, natijada kun va tun almashadi, turbine va elektr mashinalarning rotorlari, barcha turdagi stanok va mashinalarning shesterniya hamda vallari aylanadi. Eshiklarning harakati, ventilyator parraklarining va vertolyot vintining harakati aylanma harakat hisoblanadi.