1. Fan funksiyalarining o‘zaro aloqadorligi va farqi

Innovatsion tadqiqotlar muayyan sohada mavjud bilimlarga tayanib ishlab chiqarish uchun 
foydali yangi ishlanmani ixtiro qilishni nazarda tutadi.
Yoshlar ilmiy tadqiqot loyihalari bu nisbatan yangi yo'nalish 
bo ‘lib, unda yosh olimlarning 
fundamental va amaliy ahamiyatga ega bo ‘Igan ilmiy izlanish natijalari о ‘z ifodasini topadi.
22. Byudjetdan tashkari tadqiqotlar qanday amalga oshiriladi? 
23. Ilmiy tadqiqotda vorisiylik va novatorlikning uyg‘unligini amal
qilish mexanizmlariga oid esse 
tayyorlang. 
Darsliklar bilan ilk tanishuvning o‘zidanoq har qanday maktab o‘quvchisi fanning rivojlanishi bilimlar 
jamg‘arilishiga olib kelishidan xabar topadi. Ilmiy bilimlar yangi dalillar ochilishi va yangi nazariyalar 
is
hlab chiqilishi hisobiga jamg‘ariladi. Yangi dalillar va nazariyalar eski dalillar va nazariyalar qatoriga 
qo ‘shilib, shuning hisobiga ilmiy bilim hajmi о ‘sib boradi. Ilmiy bilimning о ‘sishi haqidagi bunday 
tasavvur fan rivojlanishining kumulyativistik 
konsepsiyasida о ‘z ifodasini topgan. Quyidagilar 
kumulyativistik konsepsiyaning asosiy qoidalari hisoblanadi:
fanda yangi bilimlar ilgari olingan bilimlar asosida yaratiladi;
fan rivojlanish jarayonining har bir bosqichida ilmiy bilim 
tarkibida ilgari to‘g‘ri aniqlangan 
bilimlargina qoldiriladi;
o'tmish fanida mavjud bo‘lgan xatolar va yanglishishlar esa fosh qilinadi va ulardan voz kechiladi;
24. Fundamental, amaliy tadqiqotlar va tadqiqotchilik ishlanmalari o ‘rtasida qanday chegara 
mavjud? 
Fundamental, amaliy tadqiqotlar va tadqiqotchilik ishlanmalari 
о
 
‘rtasida aniq chegara mavjud 
emas, ular ko'pincha bir-biri bilan bog'lanadi
.
25. Bilimning o‘sishi muammosiga zamonaviy olimlaming munosabati qanday?
I.Saifhazarov, G.Nikitchenko, B.Q
osimovlaming ta’kidlashicha, «Ilmiy ijod jarayonida gipotezalaming 
to‘g‘riligi, ziddiyatsizligi bir necha karra sinovdan o‘tkaziladi. Tekshiruvlaming ijobiy natijasi 
gipotezaning to‘g‘riligini tasdiqlaydi yoki gipoteza haqqoniy ilmiy nazariyaga aylanganini
ko‘rsatadi. 
Bu ilmiy ijodning tantanasi, chinakam ilmiy kashfiyotdir. Ilmiy ijodda teran, mazmunli gipoteza ilmiy 
bilimning o‘sishi, fanda prognoz va bashorat qilish, ilmiy qonunni kashf etish va nazariya yaratish 
uchun pishiq poydevor bo‘lib xizmat qilad
i» 
26. Muammoli vaziyatning pirovard negizi nima ? 
Muammoli vaziyatning pirovard negizi amaliyot hisoblanadi. Bizning obyekt haqidagi bilimlarimiz 
yetarli emasligi ayon bo‘lib, «salbiy» natijalar olinadi, amaliyot yangi muammolaming yuzaga 
kelishiga sabab bo‘ladi.
27. Har qanday ilmiy bilish nimadan boshlanadi? 
Ilmiy muammoni qoyishdan boshlanadi 
28.To'g'ri qo'yilmagan muammo yoki soxta muammo qanday oqibatlami keltirib chiqaradi? 
To‘g‘ri qo'yilmagan muammo yoki soxta muammo haqiqiy muammolarni yechishdan chalg‘itadi.

---

29.Bilishning rivojlanish jarayonida obyektiv tarzda yuzaga keladigan, yechimini topish muhim amaliy 
yoki nazariy ahamiyatga ega bo'lgan masala yoki masalalar majmui nima deb ataladi? 
Ilmiy muammo 
30. Ilmiy dalil nima? 
Ilmiy dalil - 
bu bilimning fan va ijtimoiy amaliyotda o'z tasdig‘ini topgan, moddiy va ma’naviy dunyo 
xossalarini aks ettiradigan bir parchasi. 
31. Dalilning ishonchliligi ko'p jihatdan nimagabog? 
Masalan, saylovoldi kampaniyalarida nomzodlar reytingi, ulaming muvaffaqiyat qozonish 
imkoniyatlarini ko‘rsatuvchi sotsiologik tadqiqotlarning natijalaridan ko‘p foydalaniladi. 
Ko‘pincha ulaming natijalari bir-biridan sezilarli darajada farq qiladi, ba’zan bir-biriga 
mutlaqo zid bo‘ladi. To‘g‘ridan- to‘g‘ri xatoga yo‘l qo‘yish imkoniyati istisno etilsa, bunday 
farqlaming sababi metodikalaming har xilligi bilan izohlanishi mumkin.
Dalilning ishonchliligi 
ko’p jihatdan u qaysi usulda, qanday vositalar yordamida olinganligi bilan belgilanadi.
32. Dallillamnig qanday turlarini bilasiz? 
Dalilning quyidagi turlari mavjud: 
Haqiqiy dalil; 
Yolg‘on dalil; 
Toliq dalil; 
Toliq bo'lmagan dalil; 
Taxminiy dalil; 
Isbotlanmaydigan dalil; 
Isbotlangan dalil; 
Ilmiy dalil va boshqalar. 
33. Empirik, ilmiy va 
imtiyozli dalillarning o‘zaro aloqasi va farqini tushuntiring.
34. Innovatsiya tushunchasi haqida nimalar bilasiz?