1. экономиканы модернизациялаў шараятында есап системасының орны ҳӘМ ӘҲмийети реже

8.БУХГАЛТЕРИЯ ЕСАБЫНЫҢ МИЛЛИЙ СТАНДАРТЛАРЫ
реже:
1.Buxgalteriya esabının` milliy standartları haqqinda tu’sinik.
2. Finansliq esabatti tayarlaw ha`m tapsiriw ushin konseptual tiykar.
3.Бухгалтерия есабының миллий стандартлары (БЕМС)


Таяныш сөзлер: buxgalteriya esabının` milliy standartları, finansliq esabat, konseptual tiykar, tовар-материаллық запаслар,


1.Buxgalteriya esabının` milliy standartları haqqinda tu’sinik.
Buxgalteriya esabının` milliy standartları ҳаққында түсиник O'zbekstan Respublikasinin’ "Buxgalteriya yesabi haqqinda" g’i Nizamnin` 10-статьяcында «Бухгалтерия есабы стандартлары» берилген. Бунда бухгалтериялық есап стандартлары бухгалтерия есабын жүритиў ҳәм финанслық есабатты дүзиўге байланыслы минимал талапларды белгилейди. Бухгалтериялық есабының миллий стандартлары бухгалтерия есабын шөлкемлестириў, жүритиў ҳәм финанслық есабатларды дүзиўге байланыслы арнаўлы талапларды белгилейди. Бухгалтерия есабы субъектлери финанслық есабаттың халық аралық стандартларын нызам ҳүжжетлеринде белгиленген тәртипте қоллаўы мүмкин - деп көрсетилген.


2. «Finansliq esabatti tayarlaw ha`m tapsiriw ushin konseptual tiykar»
Өзбекистан Республикаси Бухгалтерия есабының миллий стандартлары есабында «Finansliq esabatti tayarlaw ha`m tapsiriw ushin konseptual tiykar» атамасында ислеп шығылған. Konseptual tiykar O'zbekstan Respublikasinin’ "Buxgalteriya yesabi haqqinda" g’i Nizam tiykarinda islep shig’ilg’an ha’m paydalaniwshilar ushin finansliq yesabatti tayarlaw ha’m usiniwdin` tiykarin quraytug’in tusiniklerdi belgilep beredi.
Бул BEMS ӨӨзбекистан Республикасы Адллик министрлиги тәрепинен 14.08.1998 - жыл № 475 дизимге алынған, Өзбекистан Республикасы Финанс министрлиги тәрепинен 26.07.1998 - жыл № 17-07/86 тастыйықланған.
Konseptual tiykardin’ maqseti ha’m statusi. Bul konseptual tiykar O'zbekstan Respublikasinin’ "Buxgalteriya yesabi haqqinda" g’i Nizami tiykarinda islep shig’ilg’an ha’m paydalaniwshilar ushinfinansliq yesabatti tayarlaw ha’m usiniw tiykarin quraytug’in tusinshelerdi belgilep beredi. Bul konseptsiyanin’ maqseti to’mendegilerge ja’rdem beriwden ibarat:
1.Buxgalteriya yesabi ha’m finansliq yesabat dizimin tartipke saliwchi mamleketlik organi - O'zbekstan Respublikasi Finans wa’zirligi - buxgalteriya yesabi milliy standartlarini (keyingi o'rinlarda BEMS) rawajlandiriw ha’m olardi qayta ko'rib shig’iwda;
2.Finansliq yesabatti tayarlawshi shaxslarga - BEMS nan paydalaniwda;
3.Auditorlarg’a - BEMS finansliq esabatqa mas keletugg’in juwmaqlardi tayarlawda;
4.Finansliq yesabattan paydalaniwshilarg’a – finansliq yesabatdag’i mag’liwmatlardi analiz qiliwda.
Kontsentual tiykar BEMS yesaplamaydi ha’m bazi bir nqa’te maseleni bahalaw yamasa tusindiriw ushin onin’ tariplerdi o'z ishine almaydi. Bul konseptual tiykarindag’i bar bolg’an qag’iydalar buxgalteriya yesabinin’ bo’lek bir standartinan waz keshpeydi.
Ayrim hallarda, eger konseptual tiykr menen BEMS o'rtasinda tu’sinbewshilikler bo'lsa, - BEMStin’ talaplari konseptual tiykar talaplarinan u’stin kelse, O'zbekstan Respublikasi Finans wazirligi BEMSni islep shig’iwda bul konseptual tiykarg’a amel qiladi ha’ sol tu’sinbewshiliklerdi joq etiw ilajlari koriledi.
Kontsentual tiykar buxgalteriya standartlarinin’ ameliy xizmetin yesapqa alg’an halda O'zbekstan Respublikasi Finans wazirligi tarepinen ko’rip shig’iladi.
To’mendegiler usi konseptual tiykardn’ tiykarg’i ta’repleri bolip esaplanadi:
1.Finansliq yesabattin’ maqseti;
2.Buxgalteriya esabi ha’m finansliq esabat printsipleri;
3.Finansliq esabattin’elementlerin ta'riplew, sa`wlelendiriw ha`m o'lshew.
Konseptual tiykar finansliq yesabatqa, sonin’ menen birge birlestirilgen finansliq esabatqa baylanis.Finansliq esabat paydalaniwshilar keng shen’berinin’ axbarotqa bo'lg’an talabin qondiriw ushin du’ziledi ha’m waqti-waqti menen usinis etiledi. Finansliq esabat ko'pshilik paydalaniwshilar ushin tiykarg’i finansliq mag`liwmat esalanadi. Ayrim paydalaniwshilar, tiysli wa’killikler bo' lg’anda, finansliq yesabat bar bo' lg’an axbarotga qo' shimsha mag`liwmatti talap qiliwi mu’mkin.