1. Bozor iqtisodiyoti tizimini mohiyatini yoritib bering? Javob

229.Asosiy ishlab chiqarish fondlariga bo‘lgan talabni (extiyojni) aniqlash
Javob

Asosiy ishlab chiqarish fondlariga bolgan talabni (extiyojni) aniqlash.

Bu moddada mavjud asosiy ishlab chiqarish fondlarining qisqacha tavsifi beriladi: tarkibi, tuzilmasi, qiymati, texnik tavsifi, eskirish darajasi, tamirlash va rekonstruksiya qilish zaruriyati korsatiladi (12.2-jadval).

12.2-jadval

Asosiy ishlab chiqarish fondlarining tarkibi tuzilishi va eskirishi.

Asosiy ishlab chiqarish fondlari guruhi

Loyiha boshlanishidagi qiyomati, ming som.

Ulushi%

Loyiha boshlanishidagi eskirishi, ming som

Qoldiq qiymati,ming som.

Eskirish koeffitsienti

Mavjud ishlab chiqarishni kengaytirish, modernizatsiya yoki rekonstruksiya qilish yoxud yangi ishlab chiqarishni tashkil etish bilan bogliq savollar yoritiladi. Ularga quyidagilar kiritilishi mumkin:

xujjatlarning mavjudligi;

qurilish-montaj ishlarini moljallangan muddatlarda bajarilishini taminlovchi pudrat tashkilotining mavjudligi;

xarajatlar va x.k.

Bularning asosida qoshimcha uskunalarga talab va asosiy fondlar va nomoddiy aktivlarga umumiy talab belgilanadi. Asosiy fondlarga extiyoj, asosiy fondlar turlari boyicha ishlab chiqaruvchining normativlarga kora aniqlanadi.

230.Aylanma mablag‘larga bo‘lgan extiyojga nimalar kiradi?
Javob

Aylanma mablaglarga bolgan extiyojning mufassal hisobini yangidan tashkil etilayotgan korxonalar uchun amalga oshiriladi. Faoliyat yuritayotgan korxonalar uchun aylanma mablaglar miqdoriga ozgartirish kiritish, aylanma mablaglar meyorini aniqlashning koeffitsentli uslubi yordamida biznes-rejaning «Moliyaviy reja» bolimida yoritiladi.

Aylanma mablaglarga bolgan umumiy extiyoj yani aylanma mablaglar yalpi normativini tashkil etuvchi elementlar normativlari yigindisi sifatida aniqlanadi.

Xarajatlar bashorati. Bolim ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot tannarxini hisoblash bilan tugallanadi. Bolimga ishlab chiqariladigan mahsulot kalkulyasiyasi va ishlab chiqarish xarajatlari smetasining barcha muddatlari boyicha hisoblar ilova qilinadi. Moddiy resurslarga bolgan talabni jadval shaklida berish mumkin

Biznes-rejada material-xom ashyo va yoqilgi-energetika resurslarini sotib olish shartlari, etkazib beriladigan resurslarning nomenklaturasi, muddatlari va bahosi nuqtai nazaridan taminotchilarning ishonchliligini korsatib otiladi.