|
29
БОШ ИЛМИЙ-МЕТОДИК МАРКАЗ
ўқув ва тадбиркорлик ва 2 вазифани ҳал этади: биринчиси - бўлғуси
тадбиркорларни тайёрлаш ва иккинчиси ўзи тадбиркор-инноватор сифатида
намоён бўлади.
2.1-расм. Тадбиркорлик университетига ўтиш учун зарур бўладиган
ўзгаришлар
2.2-расм. Самарали “ўзгартиришлар жамоасини” шакллантириш
Ҳар қандай ташкилотда ходимлар 2 қисмга бўлишади: ижодий ва
стандартлашган. Жалб этиш тамойили: кўпроқ даражадаги турли хил пионер
лойиҳаларни яратиш ва амалга оширишга тайёр ва унга қодирлардан бошлаш.
Бунда инновацияларни етказиб берувчиларга асосий эътиборни қаратиш зарур
бўлиб, улар орқали стратегик бошқарувга ўтиш амалга оширилади (2.3-расм).
2.3-расм. Стратегик бошқарувга ўтиш.
Тадбиркорлик университетига ўтиш учун зарур бўладиган ўзгаришлар
1. Ички муҳит
трансформацияси
2. Фаолият юритишнинг
янги турлари бўйича
ташаббуслар
3. Ташқи муҳит
билан ўзаро хатти-
ҳаракатларни
модификациялаш
4. Молиявий базани
диверсификациялаш
5. Тадбиркорлик
маданиятини
ривожлантириш
Инновацион экотизим- бу ўзини саралаш тизими
Самарали “ўзгартиришлар жамоасини”
шакллантириш
Инновацион экотизим- бу ўзини саралаш тизими
Стратегик бошқарувга ўтиш
30
Илмий ва инновацион фаолиятни ривожлантириш
Бугунги жаҳон иқтисодиётида рўй бераётган кескин рақобатчилик
шароитида университетнинг узоқ муддатли фаолият юритишини стратегик
тасаввур этиш ва аниқлаш ва истиқболли фаолият турларини белгилаш ҳам
муҳим аҳамият касб этади. Тадбиркорлик университетга йўналтирилган
миссиялар бошқа миссия турлари билан ҳам аниқланади.
Шундай қилиб, биз университет 3.0 модели жамоавий бўлиб, ўрта асрлар ва
тадқиқот университетларининг энг яхши томонларини ўз ичига олади ва
университетнинг
асосий
функцияларига
университетда
билимларни
тижоратлаштириш ва тадбиркорликни ривожлантириш вазифасини қўшади
деган хулосага келишимиз мумкин.
Охирги йилларда дунё миқёсидаги (глобал) муаммоларга дуч келаётган
классик университетнинг ҳолати тўғрисида пессимистик ташхис қўйган биринчи
тадқиқотчилардан бири ўтган асрнинг 90-йиллари ўрталарида нашр этилган
машҳур "Вайроналар университети" китобининг муаллифи Б.Ридингс эди.
"Таълим ва фан маъбади"ни модернизация қилиш муқаррар эканлиги маълум
бўлди. Бунинг натижаси янги авлод университетларининг пайдо бўлиши,
уларнинг мақсади ва вазифаларининг сезиларли даражада кенгайиши эди.
Ўтган асрнинг 60-йилларидан бошлаб, илгари жамият томонидан тан
олинган университет маҳсулотларининг ўзини ўзи қадрлаши уларнинг
ижтимоий фойдалилигига, ижтимоий аҳамиятлилигига йўл очиб беради, бу эса
университетнинг асосий тадбирларидан бирига айланади. Мухторият
институтидан у ижтимоий "ижтимоий хизмат кўрсатиш станцияси" вазифасини
эгаллаб, ижтимоий фаол муассасага айлантирилди. У университет томонидан
ишлаб чиқариладиган маҳсулотларга нисбатан жамиятнинг эҳтиёжларини тез ва
самарали равишда қондириш учун ишлаб чиқилган.
Ижтимоий мажбурият университет мақсадидаги туб ўзгаришларга олиб
келган асосий сабабга айланди. Ижтимоий ўзгаришларнинг тўла ҳуқуқли
муаллифи бўлиш ва жамият тузилишининг қабул қилинган аниқ тарихий
тамойилларига мувофиқ равишда жамият ишларида қатнашиш учун янги
имкониятлар яратиб, унинг субъективлиги чегараларини кенгайтирди. Бундай
ҳолда, бу билим иқтисодиёти, унда университет фақат ўзи ишлаб чиқарадиган
маҳсулотнинг товар-пул алмашинуви асосида жамият билан ўзаро муносабатда
бўлиши мумкин. Кўрсатиб ўтилган ўзаро алоқалар жуда хилма-хил бўлиб, унинг
таркибий қисмларининг йиғиндисида университетнинг янги деб аталадиган
учинчи миссиясини
ташкил қилади. Иккита анъанавий - таълим ва илмий билан
бир қаторда, бу Ғарбда ХХ асрнинг охирида бошланган учинчи авлод
университетларининг ажралмас қисми (U 3.0).
Анъанавий университетларнинг тадбиркорлик институтларига айланиши
уларнинг ички институционал муҳитидаги ўзгаришларни англатади. Ушбу
ўзгаришларнинг умумий моҳияти университетни бошқаришдир. Унинг моҳияти
университет 3.0 ни бошқариш асоси сифатида иқтисодиётнинг хусусий
секторига хос бўлган мафкуралар, усуллар ва амалиётдан фойдаланишдир.
Do'stlaringiz bilan baham: |
