1 бош илмий-методик марказ 2

26 
Илмий ва инновацион фаолиятни ривожлантириш 
тадқиқотлар ва маҳсулотлар тўғрисида қонун (1993 й.). АҚШнинг янги патент 
сиёсатининг асосий мақсадларидан бири илмий билимларни университетларга 
топширишни соддалаштириш орқали тадқиқот учун нодавлат маблағларини 
жалб қилиш ва ушбу натижаларни кейинчалик тижоратлаштиришни исташ эди.
Университет 3.0 модели ривожланишининг янги босқичи ХХ асрнинг 50-60 
йилларида АҚШ ва Канадада очилган илмий паркларнинг университетларда 
пайдо бўлишидан бошланди. Илмий паркларнинг аниқ таърифи йўқ, улар 
бизнес-инкубаторлар, технология марказлари, тадқиқот парклари, илмий 
парклар, технопарклар ва бошқалар деб ҳам аталади
. 
Технологик парклар халқаро ассоциациясининг (
IASP
) таърифига кўра, 
илмий парк ихтисослашган мутахассислар томонидан бошқариладиган 
ташкилот бўлиб, унинг асосий мақсади инновациялар маданияти ва бизнес ҳамда 
инновацион 
компанияларнинг 
рақобатбардошлигини 
ошириш 
орқали 
жамиятнинг фаровонлигини оширишдир. Ушбу мақсадларга эришиш учун 
Илмий парк университетлар, илмий-тадқиқот институтлари, компаниялар ва 
бозорлар ўртасида билим ва технологиялар оқимини рағбатлантиради ва 
бошқаради; инкубация жараёни орқали инновацион компанияларни яратиш ва 
ўсишига ҳисса қўшади, шунингдек, бошқа хизматларни ва юқори сифатли 
ускуналар ҳамда жиҳозларни тақдим этади. 
Илмий паркларни ходимлар сонига, эгаллаб олинган майдонга, 
ихтисосликка ва бошқа омилларга қараб таснифлаш мумкин. Биринчи технопарк 
1951 йилда АҚШнинг Калифорния штатидаги Стенфорд университетида 
очилган бўлиб, кейинчалик “Силикон водийси” ёки “Кремний водийси” 
сифатида танилган
1
. Силикон водийси туфайли Калифорния технология, 
тадқиқот ва молия бўйича халқаро марказга айланди. Технопаркнинг 
тузилишини 4 қисмга бўлиш мумкин: 
– кичик ва ўрта инновацион бизнесни ўз ичига олган бир ёки бир нечта 
бизнес-паркларни, шунингдек прототипли компанияларни ўз ичига олган бизнес 
майдони (бизнес доираси); 
– илмий марказлар ва лабораториялардан иборат Илмий-тадқиқот ва 
тажриба-конструкторлик ишлари (ИТТКИ) бўлими; 
– бизнес инкубаторлари, консалтинг компаниялари, лицензиялаш ва патент 
марказлари ва бошқа хизматларни ўз ичига олган технология хизматлари 
доираси; 
– умумий хизматлар кўрсатиш доираси компьютер марказлари, электр 
тармоғи, кутубхона ва бошқалардан иборат. 
Таълим ҳудуди университетлар, бизнес-инкубаторлар, институтлар ва 
1
Чистякова Н. О. Анализ мирового опыта функционирования и развития объектов инновационной 
инфраструктуры // Известия томского политехнического университета. 2007. №6. С. 76-81. 

---