1-боб. Бухгалтерия ҳисобининг концепциялари ва тамойиллари



Download 2,87 Mb.
bet98/159
Sana20.03.2022
Hajmi2,87 Mb.
#503914
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   159
Bog'liq
хайрулло китоб

Уюшган корхна дсб - шўьба корхонаси ҳам қўшма корхонаси ҳам бўлмаган корхонада инвестор аҳамиятли таъсирга эга бўлишига айтилади.
Аҳамиятли таъсир деб - бошқариш сиёсатида назорат бўлмаган ҳолда инвесторни инвестиция қилинган корхонанинг молиявий ва ишлаб-чиқариш сиёсати бўйича қарорларни қабул қилишда иштирок этишга ваколатининг мавжудлигига айтиладии.
Агар инвестор, бевосита ёки билвосита ўз шўъба корхоналари орқали, инвестиция қилинган корхонада 20% ёки кўпроқ фоиз овозга эга бўлса, инвестор аҳамиятли таъсирга эга деб тушунилади. Бундай холатда инвестицияларнинг ҳисоби сарфларнинг хақиқий суммаси ва фойда шаклида олинувчи дивидендлар бўйича юритилади.
Шўъба корхона деб - бошқа бош корхона деб айтиладииган корхонанинг назорати остида фаолият кўрсатувчи корхонага айтиладии.
Инввстициялар ҳисобининг усуллари
1.Қиймат усули. Ушбу усулни қўллаганда, инвестор ўз инвестициясини бошқа корхонага қиймати бўйича қўяди. Инвестор даромадни инвестиция қилинган корхонанинг йиғилган соф фойдасининг сотиб олинган кундан кейин юзага келган қисмидан тушган тўловларни олган захоти тан олади. Бундай фойдадан ортиқча олинган тўловлар инвестицияларниқайтиши сифатида кўрилади.
Уюшган корхона жамғармаларни инвесторга ўтказиш имкониятини нозиклаштирувчи қаттиқ узоқ-муддатли чегараланишлар остида ҳаракат қилиш керак бўлганда, уюшган корхонага қўйилган инвестициялар қиймат усули бўйича ҳисобга олинади. Инвестор бу усулни, инвестиция сотиб олинганда ёки яқин келажакда сотиш мақсади билан сақланганда, қўллайди.
Қиймат усулииинг асосий холатлари:

  • Назорат эмас балки аҳамиятли таъсир мавжудлигида қўлланади

  • Уюшган компанияга йуналтирилган инвестиция учун альтернатива

  • Инвестиция қилинганида, у қиймати бўйича кўрсатилади ва бунда инвестиция ҳисоби дебетланади

  • Дивидендлар эълон этилиш вақтида дебиторлик қарзини дебетлаш ва даромадни кредитлаш йўли билан даромад сифатида ҳисобга олинадилар. Дебиторлик қарзлари дивидендлар олинганида кредитланади.

Қиймат усулида акциялар бўйича дивидендлардан олинган даромадлар тегишли равишда эмитент дивидендларни эълон қилган куни инвестор томонидан «Олинадиган дивидендлар» счётининг дебетида ва «Дивидендлардан даромад» счётининг кредитида акс эттирилади.
Дт Олинадиган дивидендлар
Кт Дивидендлардан даромадлар
Айрим холатларда инвестор томонидан олинадиган дивидендлар у сотиб олинган кунидан бошлаб олган мутаносиб фойда улушига қараганда юқорироқ бўлиши мумкин. Улар инвестициялардан олинган даромадлар кўринишида эмас, балким капитал қайтиши тариқасида ҳисобга олиниши лозим. Яъни дивиденд (тўлиқ ёхуд унинг қисми) инвестициялар счётларида қуйидаги келтирилган мисолдаги каби кредитланади.
Фараз қилайлик, 2000 йил 1 январда «Зафар» компанияси «Юлдуз» компаниясининг овоз бериш ҳуқуқига эга бўлган 10 % акцияларини сотиб олди. 2000 йилда «Юлдуз» компаниясининг соф фойдаси 40 000 сўмни ташкил этди ва у 60 000 сўм миқдорида дивидендлар тўлади. Олинган дивидендларни акс эттириш учун «Зафар» компанияси қуйидаги журнал ёзувларини амалга ошириши лозим:
Дт Пул маблағлари (60 000 х 10%) 6 000
КтДивидендлардан даромадлар (40 000 х 10%) 4 000
Кт Инвестиция2 000

Download 2,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   159




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish