1. Barkamol avlod tarbiyasida "О‘zbekistonning eng yangi tarixi fani"ning tutgan о‘rni

№9

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI



SIRTQI BO’LIM

“O’ZBEKISTON TARIXI” kafedrasi

O‘ZBEKISTONNING ENG YANGI TARIXI fanidan
sessiya oralig‘i vazifalari

Variant №9

TOSHKENT-2021


1-TOPSHIRIQ: Savollarga javob bering:

1.Barkamol avlod tarbiyasida “О‘zbekistonning eng yangi tarixi fani”ning tutgan о‘rni.

1. Taraqqiy etgan millatlarning o‘z tarixini yaxshi bilishi va qadrlashi, tarixiy yodgorlik va obidalarini e’zozlashi ko‘z qorachig‘idek asrashining ko‘pgina sabablari bor. Bu eng avvalo, tarix insoniyat paydo bo‘lganidan to hozirgacha davom etib kelayotgan ijtimoiy jarayon oynasi ekanligi bilan bog‘liqdir. Ikkinchidan esa, butun insoniyat shu tarixga qarab, o‘z o‘tmishi va borligini anglaydi, kelajak rejalarini belgilaydi.
Shuning uchun ham o‘tgan chorakam bir asrlik kommunistik mustamlaka davrida O‘zbekiston tarixi tahqirlandi, soxtalashtirildi, xalq ta’limi sohasida o‘qitiladigan fanlar tizimiga fan sifatida kiritilmadi. Faqat, maktabning 5-sinflaridagina “O‘zbekiston tarixidan hikoyalar” degan ”hikoyalar” predmeti o‘qitildi. Bundan asosiy maqsad xalqimizda o‘z o‘tmishiga nisbatan nafrat ruhini tarbiyalash va teskari tarixiy xotirani shakllantirishdan iborat bo‘ldi. Bu mash’um siyosatning “samarasi” o‘laroq muborak istiqlolning dastlabki yillarida ayrim kommunistik mafkuraga berilgan katta tarixchi olimlar O‘zbekiston tarixini oliy o‘quv yurtlarida o‘qitilishiga har xil bahonalar bilan qarshilik ko‘rsatdilar. Bu antiqa “qarshilik” to 1993-yilning sentabrigacha davom etdi. Mana shu o‘quv yilidan boshlab Vatanimiz tarixi tarixda birinchi bor oliy o‘quv yurtlarida o‘qitiladigan fanlarning orasida o‘zining qonuniy o‘rni va nufuziga ega bo‘ldi.
O‘zbekiston hukumati mustaqillikdan so‘ng Vatan tarixi haqida odilona siyosat yuritdi. Uning millat ma’naviyati va mafkurasi, xalq ta’limida tutgan o‘rniga yuksak baho berib, uni davlat siyosatining ustivor yo‘nalishlaridan biri darajasiga ko‘tardi.Haqqoniy yozilgan Vatan tarixini o‘rganish va o‘qitish shuning uchun ham kerakki, u soxta tarixiy tushuncha va tarixiy xotirasizlikka barham beradi, milliy g‘oya va mafkura takomillashuvini tezlashtiradi. Vatan tarixini o‘qitish va o‘rganish yana shuning uchun ham zarurki, xalqimiz undan ruhiy quvvat olib, dushmanga bosh egmaslik, qayta mustamlaka qopqoniga tushmaslik, boshqalarga bo‘ysinmaslik, begona g‘oya va mafkura hamda zug‘umlar ta’siriga berilmaslik ma’naviyatiga ega bo‘ladi. Tarixni mukammal bilish, uning mazmun va mohiyati, falsafasini teran anglash millat uchun yuksak fazilat.
O‘zbekiston tarixi fani oldida turgan asosiy vazifa quyidagilardan iboratdir: birinchidan, yoshlarga va bo‘lajak mutaxassis kadrlarga chuqur milliy va umuminsoniy tarixiy, g‘oyaviy-siyosiy, ilmiy-nazariy dunyoqarashni singdirish. Ikkinchidan, yoshlarda milliy tafakkur, g‘urur va o‘zlikni, milliy vijdon va umuminsoniy barkomollikni tarbiyalash. Uchinchidan, yoshlarda otashin vatanparvarlik va harbiy jasoratni, millat va Vatanga sadoqatlikni tarbiyalash. To‘rtinchidan, yoshlarga milliy va tarixiy qadriyatlarni e’zozlash, asrab-avaylash ruhini singdirish, ularda yuksak ahloqiy fazilatlar (halollik, poklik, odillik, rostgo‘ylik, mehnatsevarlik, kamtarinlik, imon va e’tiqodlik)ni tarbiyalash. Beshinchidan, yoshlarni Vatan va xalq, millat, ota-ona, farzand, tabiat va jamiyat oldidagi muqaddas burchlarni chuqur his etish va ularga sadoqatlik ruhida tarbiyalash.

2.Sovet ittifoqini qutqarib qolishga qaratilgan sо‘ngi urinishlar. GKCHP voqealari va uning О‘zbekistonga ta’siri.

2. 1990 yil mart oyida umumittifoq referendumida fuqarolarning aksariyati SSSRni saqlab qolishga va uni isloh qilish zarurligiga chaqirdilar. 1991 yil yozida yangi Ittifoq shartnomasi tayyorlandi, bu federal davlatning tiklanishiga imkon berdi. Ammo birlikni saqlab qolishning iloji bo'lmadi.Mumkin sabablar orasida quyidagilar mavjud:
SSSR 1922 yilda tuzilgan. federal davlat sifatida. Ammo vaqt o'tishi bilan u tobora markaz tomonidan boshqariladigan va respublikalar va federal munosabatlar sub'ektlari o'rtasidagi tafovutlarni tartibga soluvchi davlatga aylandi. Uzoq yillar davomida respublikalararo va millatlararo munosabatlar muammolari e'tibordan chetda qoldi. Qayta qurish yillarida, millatlararo nizolar portlab ketganda, o'ta xavfli bo'lib, qarorlar qabul qilish 1990-1991 yillargacha kechiktirildi. Qarama-qarshiliklarning to'planishi parchalanishni muqarrar qildi; SSSR mavjudligining so'nggi yillarida boshdan kechirgan siyosiy, iqtisodiy, mafkuraviy inqiroz markazning zaiflashishiga va respublikalar va ularning siyosiy elitalarining kuchayishiga olib keldi. Iqtisodiy, siyosiy va shaxsiy sabablarga ko'ra milliy elitalar SSSR parchalanishidagi kabi uni saqlab qolishga unchalik qiziqish bildirmadilar. 1990 yildagi "Suverenitet Parad" milliy partiya-elitalarning kayfiyati va niyatlarini aniq ko'rsatib berdi.