1. baholash nazariyasiga kfrish

¹ Кирейцева A.H. Азбука тестирования. - Санкт-Петербург: Златоуст, 2013. -С.29.


29

	Normaga mo^(ljallangan testlar	Mezonga mo‘ljallangan | , testlar
1. Asosiy maqsadi	Test topshiruvchilaming o‘l- chanayotgan domenni egal- laganlik darajasini solishti­rish	Test topshiruvchilaming о‘1Щ chanayotgan domendan ay-1 nan nimani bilish-bilmasl ligini (qila olishi-qila бшт ligini) anialash I
2. Natijalami qayta ishlash	Test topshiruvchining natija- si boshqa test topshiruvchi­laming natijalari bilan so- lishtiriladi	Test topshiruvchining nati- jasi oldindan belgilab qo‘yil- gan mezonlar bilan sohshtirf ladi t 11
3. Qamrab olish diapa- zoni	Odatda, bilim, ko‘nikma, malaka, kompetensiyalar- ning keng diapazonini qam­rab oladi	Odatda, bilim, ko‘nikma malaka, kompetensiyalai ning tor diapazonini qamrab oladi H
4. Test top- shiriqlarini tanlash	Haddan tashqari oson yoki haddan tashqari qiyin test topshiriqlari kiritilmaydi	Test topshiriqlarining oson- qiyinligi muhim rol o‘yna-' maydi
5. Bajarish standartlari	Test topshiruvchining guruh- ga nisbatan o‘mi belgilanadi (masalan, kuchli 10 foizlikka kiradi)	Test topshiruvchining do- menga nisbatan darajasi bel­gilanadi (masalan, 90 foiz materialni biladit

¹ Майоров A.H. Теория и практика создания тестов для системы образование как выбирать, создавать и использовать тесты для целей образования. — Москва* Интеллект-центр, 2002. - С.39.


30



Baholash nazariyasi asostari


Щ Ipsativ test - test topshiruvchining natijalari o‘z,ining I shu domenni o‘lchaydigan oldingi test natijalari bilan so- I lishtiriladi.

Ipsativ testda maqsad test topshiruvchining ma’lum bir vaqt oralig‘ida erishgan yutuqlarini aniqlash, ta’limdagi progressini o‘lchash hisoblanadi. Masalan, bir o‘quvchining ta’lim dasturini boshlashdan oldingi bilim darajasiga baho berish uchun kirish testi beriladi. Ta’lim dasturi yakunlan- gandan keyin xuddi shu o‘quvchi bajargan chiqish testi bi­lan kirish testi natijalari solishtirilib, o‘quvchi nimaga erish- ganligi haqida xulosaga kelinadi. Ayrim davlatlaming ta’lim sifati monitoringi tizimlarida maktabning o‘quvchiga bergan qo'shimcha qiymatini (ya’ni o‘quvchining oldingi bilimlari va maktabda egallagan bilimlari o‘rtasidagi farqni) aniqlash va shu orqali maktab faoliyatiga baho berish maqsadida ipsa­tiv testlardan foydalaniladi.

Test natijalarining qoTlanish usuliga ko‘ra barcha test- lar to‘rt guruhga boTinadi: muvaffaqiyat testlari, egallash testlari, prognostik testlar (layoqatni aniqlash testlari) va diagnostik testlar.

Щ Muvaffaqiyat testlari test topshiruvchining konkret

• 
  o‘quv materialini qay darajada o‘zlashtirganligini baho-
  
• 
  lash uchun ishlatiladi va test topshiriqlari ta’lim jarayoni-
  
• 
  da qo‘llanilgan o‘quv materiallari asosida tuziladi.
  

31



Komil Jalilov


Masalan, fanni o‘qitish yakunida o‘qituvchi o‘quvchilariJ ning fanni qay darajada o‘zlashtirganligini tekshirish maqsai dida ta’lim jarayonida ishlatilgan darslik asosida test olishi| mumkin.

Щк Egallash testlari test topshiruvchining ma’lum bir ko‘J Щ nikma yoki kompetensiyalami qay darajada egallaganld I gini baholash uchun ishlatiladi va test topshiriqlari ta’lim⁵

• 
  jarayonida qo‘llanilgan o‘quv materiallariga bogTiq bo‘lI Hi maydi.
  

Masalan, chet tilini bilish darajasini baholovchi xalqaroj imtihonlar (IELTS, TOEFL singari) test topshiruvchining til ko‘nikmalarini (tinglab tushunish, o⁶qish, yozish, gapirish)j baholaydi va bunda test topshiruvchining imtihonga tayyorj lanish uchun qaysi manbadan foydalanganligi hech qanda)j ahamiyatga ega emas.