1. Animatsiya madaniy dam olish faoliyati sifatida. "Bo'sh vaqt", "dam olish", "rekreatsiya", "turistik faoliyat"

4.1-chizma. Bo‘sh vaqtni maroqli o‘tkazish bo‘yicha animatsion faoliyatni 
tashkillashtirish shakllari
Mehmonxona xizmati ko‘p rejali faoliyatining muhim qismi, professionallik 
darajasi yuqoriligining ifodasi bo‘lib animatsiyani tashkillashtirish hisoblanadi. Bu 
BO‘SH VAQTNI 
MAROQLI 
O‘TKAZISHNI 
TASHKILLASHTIRISH 
SHAKLLARI 
Bolalar xordig‘i 
Animatsion faoliyat 
Ekskursiya 
O‘yin avtomatlari, 
bilyard, shaxmat 
Kinofilmlar 
namoyishi 
Suvli xordiqlar 
Sport – ommaviy 
ishlari 
Kutubxona ishi 
Konsert faoliyati 
Dam olish va xordiq kechalari 
(diskoteka, karaoke va h.k.) 
Festivallar, konkurslar, o‘yinlarda 
ishtirok etish

---

reklamaning o‘ziga xos va o‘ta ta’sirchan shakli bo‘lib, mijozlar va ularning 
tanishlarini ushbu mahsulotning mehmonxona xizmatlari bozoridagi harakatini 
amalga oshirishga qayta jalb qiladi bu esa, o‘z navbatida korxona samaradorligi, 
daromadliligi hamda rentabelligini oshiradi. Mehmonxona raqobatbordoshligini 
oshirishning shak-sho‘bhasiz omilidan biri, u yoki bu dam olish joyining tanlovini 
aniqlovchi, yangi paydo bo‘layotgan yo‘nalish - “mehmonxona animatsiyasi” 
tushunchasi bo‘lishi mumkin. 
4.1 – chizmada ko‘rsatilgan bo‘sh vaqtni maroqli o‘tkazish bo‘yicha 
animatsion faoliyatni tashkillashtirishning aniq shakllarini tanlash mehmonxona 
moddiy – texnik bazasi imkoniyatlari, uning joylashuvi hamda infratuzilmasining 
mavjudligi, dam oluvchilarning kontingenti(soni) hamda ushbu soha xodimlarining 
kasbiy tayyorgarlik darajasiga bog‘liqdir. Bo‘sh vaqtni maroqli o‘tkazishning 
ana’anviy shakllari bo‘lib, sport – ommaviy ishlar, ekskursiya, kinofilmlar namoyishi 
hamda dam olish kechalarini o‘tkazish hisoblanadi.
Sport – ommaviy ishlar mehmonxona xodimlari bilan bir qatorda chetdan jalb 
qilingan o‘z kasbining ustalari yordamidan foydalanilgan holda amalga oshiriladi. 
Ekskursiya mehmonxonaning o‘zining kuchiga ishongan holda yoki 
ixtisoslashtirilgan tashkilotlar – turfirmalar va ekskursion byurolar jalb etish orqali 
amalga oshirilishi mumkin. Amaliyot shuni ko‘rsatmoqdaki, hammasini o‘z 
kuchidan foydalangan holda tashkillashtirgandan ko‘ra, ixtisoslashtirilgan turistik – 
ekskursion tashkilotlar xizmatlaridan foydalangan manfaatliroqdir. 
Kinofilmlar namoyishi yangi texnologiyalar hamda yo‘ldoshli televideniyaning 
paydo bo‘lishi bilan ikkinchi darajaga o‘tib qoldi. Faqatgina zamonaviy texnika bilan 
jihozlangan zaldagi kam sonli auditoriyalar uchungina ko‘rsatiladigan kinofilmlar 
bundan mustasnodir. Dam olish kechalari dam olishni maroqli o‘tkazishning 
mashhur shakllaridan biri hisoblanib, u ko‘p usullar bilan o‘tkazilish xususiyatiga 
ega. Bular uchrashuv kechalari, raqs tadbirlari va diskoteka, jonli musiqa kechalari, 
bayram kechalari, konkurslar va x.k.lar bo‘lishi mumkin. Odatda bu tadbirlar 
mehmonxonaning o‘z kuchi va ko‘p hollarda mutaxassislarni jalb etish bilan 
o‘tkaziladi. 
Kutubxona xizmatlari dam oluvchilarning dam olishini maroqli o‘tkazishining 
eng eski shakllaridan hisoblanadi. Kutubxona ishi odatda uch yo‘nalishda amalga 
oshiriladi: kitoblarni tarqatish hamda bo‘sh vaqtda o‘qish uchun uzoq muddatga 
berish; turli xil tematik tadbirlarni o‘tkazish; sog‘lom turmush tarzini targ‘ib etish. 
Kurortlarda bo‘sh vaqtni maroqli o‘tkazishda o‘inlarni tashkil etish shakli ham 
muhim hisoblanadi. Dam oluvchilarga passiv o‘yinlar(qo‘shimcha xodimni jalb 
etmagan holda – shashka, shaxmat, bilyard) bilan bir qatorda faol o‘yinlar(animator 
va maxsus xodimni jalb etgan holda) ham taqdim qilinadi.
Eng yirik va mahur mehmonxonalar muhim tadbirlar o‘tkaza olish 
imkoniyatiga ega bo‘lib, bunda birinchi darajali estrada yulduzlarining konsertlarini, 
teatr va kino artistlarining ijodiy kechalari hamda benefislarini, turli festivallarni, 
modalar namoyishlari, ko‘rgazmalar hamda umumhalq ahamiyatga ega yarmakalar, 
anjumanlar va simpoziumlar tashkil etadilar. Masalan, bunday tadbirlarni 
o‘tkazishning ma’lum markazlari Samarqand, Buxoro, Xorazm va boshka ayrim 
yirik turistik destinatsiyalarda tashkil qilish lozim bo‘ladi.

---

Hordiq oluvchilar bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etishdagi yangi yo‘nalish 
sifatida animatsion servisni o‘rganishga o‘tarkanmiz, ta’kidlash zarurki, 
animatsion-madaniy faoliyat G‘arbda anchayin to‘la ma’noda namoyon etilgan. 
Xorijda aholining bo‘sh vaqt hajmi asta-sekin ko‘payib bormoqda, binobarig, dam 
olish dasturlari va xizmatlarning sifatiy ko‘payish jarayoni ham bormoqda. 
Ko‘ngilochar tadbirlar industriyasi u yoqda yarim asr avvalroq rivojlana boshlab, 
natijasi hordiqni tashkil etishning rivojlangang tizimi bo‘ldi. Bu jabhada katta 
yutuqlarga AQSH, Kanada, G‘arbiy Yevropa mamlakatlari (Germaniya, Fransiya, 
Daniya, Belgiya, Niderlandiya, Finlyandiyalar) erishishdi. Turistik animatsion 
servis kurortli hududlarda juda yaxshi turistik sayohatlar attaraktivligi hamda dam 
olish sifatining oshishishga zamin yaratadi. Butun jahon kurortli hududlarida dam 
oluvchilar bo‘sh vaqtini tashkil qilishning yetiladi: o‘yinli tadbirlar, faol 
musobaqalar, har xil shou va bayramlar kabilarga. G‘arbda animatsion sektorning 
asosiy faoliyati kattalar va bolalar uchun bepul animatsiya xizmatlari majmuasini 
o‘z ichiga olgan hisoblanadi.