1-Amaliy Mashg’ulot Mavzu: Trаnsmissiyaning klаssifikаsiyasi vа kоmpоnоvkа sxеmаlаri

Burchak tezligi teng bo‘lmagan kardanli uzatma (5.2-rasm). Kardanli uzatma kardanli sharnirlaridan, 5, 8 vallardan 3, 6 va vallarning oralik tayanchlaridan 3 tashkil topgan (5.1-rasm). Kardan sharniri deb, sharnirli tuginga aytilib, uning yordamida aylanma xarakatni (burovchi momentni) bir valdan ikkinchi valga uzgaruvchan burchak ostida uzatadi. Ko‘pchilik xollarda bikr kardanlar ishlatiladi. Bikr kardanli sharnirlar maxkamlangan a va b vilkarlardan ularni biriktiruvchi c krestovinalardan va ninasimon podshipniklardan tashkil topgan (5.3-rasm). Vilkalar bir-biriga nisbatan perpendikulyar bo‘lgan tekislikda ko‘zg‘alishi mumkin.

5.2-rasm. Burchak tezligi teng bo‘lmagan sharnir (kardan).
Sirpanuvchi vtulkali kardan sharnirlari Ural, Zis-5, GAZ-AA va Zil-130 avtomobilini rul chambaragi va rul mexanizmi orasidagi kardanda ishlatilgan bo‘lib, bu turdagi sharnirlar krestovinaning barmoqlari vilkalar bilan birikish joyiga po‘latdan yasalgan vtulkalar o‘rnatilib, siljitmaydigan (stopor) xalqalar bilan maxkamlangan.

a)

b)

c)

5-Amaliy Mashg’ulot
Mavzu: Old va Orqa Yetakchi Ko’priklarni O’zaro Solishtirish.

Klаssifikаsiyasi, vаzifаsi.

Ko‘prik avtomobilning ikki g‘ildiragini bir o‘qda birlashtiradi, g‘ildiraklarni korpus bilan (kuzov yoki rama) bog‘laydi va agar o‘q yetakchi bo‘lsa, burovchi momentni g‘ildiraklarga uzatadi.
Ko‘prik, ayniqsa yetakchi ko‘prik, turli funktsiyalarni bajaradigan ko‘plab qismlarning murakkab yig‘ilishi. Yetakchi ko‘prik korpusida asosiy juftlik, differentsial va yarim o‘qlar joylashgan. Elastik osma elementlar-prujinalar yoki ressoralar barcha vertikal, ko‘ndalang va bo‘ylama yuklamalarni qabul qiladi va so‘ndiradi.
Shunga ko‘ra, ko‘prik kuzov (rama) bilan bikir bog‘langan emas va unga konstruksiyasiga qarab reaktiv tortqilari bilan ressoralar yoki prujinalar bilan richaglar yordamida bog‘langan.