1-amaliy mashg’ulot. Ekologik ta’lim-tarbiya-Biosfertani saqlab qolishning muhim omili. Mashg’ulotning maqsadi

Mashg’ulotni o’rganish bo’yicha topshiriqlar: 1Ekologik ta’lim-tarbiyaning asosiy talablarini tushunish,ularni tahlil qilish.
2.Ekologik ta’limning maqsadini to’gt’ri tahlil qila olish.
3.Ekologik ta’lim-tarbiyaning maqsadlarini to’g’ri anglash va ifodalash.

3-mavzu: Ekologik ta’lim va tarbiya jarayonida o’zbek xalqining madaniy merosidan foydalanish.

Mashg’ulotning maqsadi: Xalqimizning tarixan tarkib topgan ekologik – madaniy merosini o’rganish,avloddan –avlodga o’tib kelayotgan buyuk merosdan ekologik ta’lim-tarbiya jarayonida foydalanishning zaruriyligini tushunish.
Mashg’ulotning mazmuni: Табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш қоидалари. Ekolgik tarbiya berishda, birinchi navbatda xalqning tarixan tarkib topgan ekologik-madaniy merosini o’rganish zarur hamda uning asosida jamiyat hayotidagi hozirgi o’zgarishlarni hisobga olgan holda atrof-muhitni muhofaza qilish va resurslarning barcha turlaridan oqilona foydalanish qoidasining qat’iy tizimini yaratish kerak.
Hozirgi vaqtda jamiyat oldidagi muhim vazifalardan biri tabiiy resurslardan oqilona foydalanish hisoblanadi.
Mazkur muammoni hal etish yo’llaridan biri ishlab chiqaruvchilar uchun qat’iy qoidalarni ishlab chiqish va amalda qo’llashdan iborat. Mahsulotlarni ishlab chiqishda barcha tur resaurslar mo’l-ko’l bo’lgan holda ham, zamonaviy texnologiya imkon beradigan darajada eng miqdorda sarflanishiga erishish kerak va bu birinchi majburiy qoida bo’lishi shart.
Buyumlarning xizmat muddatini iloji boricha uzoqroq cho’zish hamda umrini o’tab bo’lgan buyumlardan,albatta, ikkilamchi xom-ashyo sifatida foydalanish tabiatdan foydalanishdagi ikkinchi qoida bo’lishi kerak.
Bundan tashqari zamonaviy xo’jalik yuritishning uchinchi qoidasi hisoblanadigan chiqindisiz ishlab chiqarishga zudlik bilan o’tish davr taqozosidir.Aks holda, insoniyat ishlab chiqarish jarayonlari chiqindilariga ko’milib qoladi.
Markaziy Osiyo xalqlari, shu jumladan o’zbek xalqi orasida qog’ozlarda yozilmagan bir qonun mavjud bo’lib, avloddan-avlodga o’tib kelgan. Bu har qanday sharoitda eng kam miqdorda xom-ashyo, kuch, caqt, hamda inson mehnatidan foydalanish borasidagi qat’iy qoidadir. Xalqimiz orasida “uvol” so’zi keng tarqalgan edi. Hozirgi vaqtda bu so’z kam ishlatiladi.
Tabiat unsurlaridan ortiqcha foydalanish,bemavrid aytilgan so’z, o’zganing gapini e’tiborsiz qoldirish ham uvol hisoblangan. Uvol haqidagi qoida odamlarning boy yoki kambag’alligiga qaramay, barcha uchun barobar edi. Uvol qilmaslik, tejamkor bo’lish, zamondoshlarimiz o’ylaganlaridek xasislik belgisi emas. Bu yuksak madaniyat, shu jumladan ekologik madaniyat belgisidir. Аgar chuqurroq olib qaralsa, o’zaro munosabat madaniyati,ishlab chiqarish madaniyati, iste’mol madaniyati va xokazolar.Tejamkorlik xislati yosh avlodga bolalikdan singdirib borilar va to umrlarining oxirigacha saqlanib qolardi.
O’zbekistonda hunarmand ustalar kasblariga ko’ra guruhlanardi: kulollar,temirchilar, misgarlar, to’quvchilar, etikdo’zlar, mahalla, hatto dahalarni tashkil qilardi. Ushbu ishlab chiqarishlar asosan chiqindisiz bo’lar edi.
Umrini o’tab bo’lgan barcha mashg’ulotlar ko’rinishini kuchli yo’qotsa, lattafurushga topshirilar edi. Odamlarning ana shunday tejamkorligi va ehtiyotkorligiga buyumlarning yuksak sifatli qilib tayyorlanganligini qo’shsak, dastlabki xom-ashyo saqlash qanchalik kam bo’lganligi oydinlashadi.