1-амалий машғулот технологик жараён тузилиши ўрганиш

Технологик ўтиш - ишлов беришдан ёки йиғилувчи деталларни бирлаштиришдан ташкил топувчи, қўлланилган асбоб ва юзаларнинг доимийлигини характерловчи технологик амалнинг тугалланган қисмига тушунилади. Одатдаги метал кесиш дастгоҳларда теҳнологик ўтишларни дастгоҳларнинг ўзгармас иш режимида бажарилади. Ишлов бериш даврида танаворга битта теҳнологик ўтишнинг ичида дастгоҳнинг иш режимининг автоматик равишда ўзгаришини сонли дастур билан бошқариладиган дастгоҳларда ишлов беришда амалга оширилади.
Ёрдамчи ўтиш - технологик амалнинг тугалланган қисми бўлиб, ишчи ва дастгоҳ ҳаракатларидан ташкил топиб, қайсики сиртларнинг шакл, ўлчамлари ва сифати ўзгариши билан боғлик бўлмай, аммо технологик ўтиш учун зарур бўлган ҳаракатлар тушунилади.
Масалан: загатовкаларни ўрнатиш, кескич асбобларни алмаштириш ва ҳ. к. лар киради.
Ишчи юриш - технологик ўтишнинг тугалланган қисми бўлиб, кескич асбобнинг загатовкага нисбатан бир марта силжишидан ташкил топиб, загатовканинг ўлчамлари, шакли, юзалар тозалиги ёки хоссалари ўзгаришига тушунилади.
Ёрдамчи юриш - технологик ўтишнинг тугалланган қисми бўлиб, кескич асбобнинг загатовкага нисбатан бир марта силжишидан ташкил топиб, загатовканинг ўлчамлари, шакли, юзалар тозалиги ёки хоссалари ўзгариши кузатилмасдан, лекин ишчи юришни бажариш учун зарур бўлган ҳаракатлар тушунилади.
Ҳолат (позисия) деб, муайян ҳолатда, мосламада ўзгаришсиз маҳкамланган ишлов берилувчи загатовка ёки йиғилувчи йиғилма бирликнинг мослама билан биргаликда, кескич асбобга ёки дастгоҳнинг бирон силжимайдиган қисмига нисбатан ўз ҳолатини ўзгартириб тўҳтаган ўрнига айтилади. Ҳолат асосан: тўхтаб-тўхтаб айланувчи ҳолатли (позисион) столларда (агрегат станокларида): чизиқли ёки айланма ҳаракатланувчи конвеерларда (автоматик линиялар, МИТ, МИУ, МАЛ ва МАИ) кузатилади. Масалан: биронта оддий втулка шаклидаги детал ички тешигига тўрт ҳолатли агрегат дастгоҳида ишлов бериш керак боълсин (1 - расм).

1- расм. 4 ҳолатли агрегат дастгоҳи: 1 ҳолат- загатовкани ўрнатиш
ва тушириш. 2 ҳолат-пармалаш, 3 ҳолат-зенкерлаш, 4 ҳолат-разверткалаш.


Ҳаракат (приём) – технологик ўтув ёки унинг қисмини бажаришда, бир мақсадга бирлаштирилган ишчи ҳаракатларининг тугалланган мажмуи. Масалан, загатовкани мосламага ўрнатиб, ёрдамчи ўтишни бажаришда кетма-кет қуйидаги ҳаракатларни бажариш керак бўлади: яшикдан загатовка олинсин, мосламага ўрнатилсин ва махкамлансин. Станок тўхтатилсин, загатовка мосламадан бўшатилсин ва бошқа яшикка солиб қўйилсин ва ҳоказо.

Технологик жараённинг структуравий тузилиши қуйидаги схемада кўрсатилган