1. «Aholi statistikasi» fanini nimani o’rganadi?

45. Mulkdan olingan daromadlar tarkibi nimalardan iborat?
Mulkiy egalik qilish huquqi bolgan moliyaviy va nomoliyaviy aktivlarni boshqa shaxslarga foydalanish uchun berishdan uy xo’jaliklariga tushgan tushumlardir. Bularga: foizlar, dividendlar, renta to’lovlari va mualliflik haqi kiradi.
46. YaIMning deflyatori qanday aniqlanadi?
YAIM deflyatorini hisoblash uchun nominal YAIMni real YAIMga bo’lish kerak. YaIM deflyatori YaIM o'zgarishi narxlar darajasidagi o'zgarishlarga qanchalik bog'liqligini ko'rsatadi. U narxlar darajasining iqtisodiyotdagi o'zgarishini yoki inflyatsiyani korxonalar, hukumat va iste'molchilar tomonidan to'lanadigan narxlarni kuzatib borish orqali ifodalaydi.
47. O‘zbekistonda aholishunoslikka oid dastlabki tadqiqotlar kim tomonidan, qachon o‘tkazilgan?
Demografiya sohasida erishilgan yiituqlar ustoz olim М. K. Qora-xonov nomi bilan bog‘liqdir. Olim nafaqat O‘zbekistonda, balki Markazaiy Osiyoda yirik demografik tadqiqotlar olib bordi. ushbu hududning XIX asr ikkinchi yarmidan boshlab demografik tarixini tikladi. Aholi o‘sishi. tug‘ilishi, o‘lim. nikoh va ajralish kabi demografik jarayonlar xususiyatlarini o‘rgandi. Ular bilan bog’liq omillar, muammolami aniqlab berdi. O‘rta Osiyo tarkibiga kiruvchi respublikalarda aholi oksishi prognozini yaratishda ilmiy rahbarlik qildi. M. Q. Qoraxonov o'lkamiz aholisining miqdoriy rivojlanishi bilan bir qatorda uning sifatiy rivojJanishi sohasida ham yirik tadqiqot ishlarini olib bordi.
Ustoz rahbarligida O‘zbekistonda aholining ma'lumotlilik bosqichlari bo'yicha prognozi ham ishlab chiqilgan. Olimning olib borgan tadqiqotlari asosida monografiya, risolalar va 200 dan ortiq ilmiy maqolalari chop etilgan. Ustoz o‘z ilmiy faoliyatini 1960- yillardan boshlab, hayotining oxirgi damlarigacha O'zbekiston Milliy universiteuning geograiiya fakultetida olib bordi. Dastlab, respublikada o'lka demografivasini 0‘rganuvchi ilmiy guruh tuzdi.


48. Aholi ruyxati - aholining soni va tarkibi to’g’risidagi statistik informatsiyalarning muhim manbai nimalardan iborat?
Aholi roʻyxatiga demografiya belgilari (jinsi, yoshi, oilaviy holati), iqtisodiy belgilari (mashgʻuloti, iqtisodiy faoliyat sohasi yoki turi), maʼlumoti (savodliligi, maktabga borishi), etnik alomatlari (millati, tili, baʼzan dini) va hokazo maʼlumotlar olinadi. Ayrim aholi guruxlari uchun nikohga kirgan oy-kuni, tugʻilgan bolalari soni ham olinadi. Ar.da koʻpincha oila (uy sohibaligi), kim oila boshligʻi ekanligi hisobga olinadi. Ushbu maʼlumotlar vaqt va hudud doirasida taqqoslashga yarokli boʻlishligi uchun, jami aholiga bir xil mazmundagi savollar takdim qilinishi kerak, yaʼni mamlakat miqyosida aholi roʻyxatlari yagona dastur asosida oʻtkazilishi shart. Bunda BMT tomonidan berilgan tavsiyalarga tayaniladi. Aholiga tegishli maʼlumotlar aniq boʻlishligi uchun ularni har bir kishidan shaxsan olinadi.