1 8-sinf geom yangi. 1-8-bet. 2015(boshi). p65

a
b
d
195

---

116
Y e c h i l i s h i .
AB
– 
O
markazli aylananing radiusiga teng vatar bo‘lsin
(197- rasm). U holda 
AOB
uchburchak – teng tomonli, va demak, markaziy bur-
chak (aylana markazidan 
AB
vatar ko‘rinadigan burchak) 60° ga teng. 
A
va 
B 
nuq-
talardan farqli aylananing ixtiyoriy 
C
nuqtasidan ichki chizilgan 
ACB
burchak
(
C
nuqtadan 
AB
vatar ko‘rinadigan burchak) markaziy burchakning yarmiga,
ya’ni 30° ga teng.
J a v o b : 1) 60°; 2) 30°.
436.
1) Qanday burchak aylanaga ichki chizilgan burchak deyiladi?
2) Ichki chizilgan burchak qanday o‘lchanadi?
3) Yarim aylanaga tiralgan ichki chizilgan burchak nimaga teng?
437.
AB
va 
AC
– aylana vatarlari, 
∠
BAC
=
70°, 
»
AB
=
120°. 
AC
yoyning gra-
dus miqdorini toping.
438.
HAD
, 
HBD
, 
TCE
va 
HPD
burchaklardan qaysi biri ichki chizilgan
burchak bo‘ladi (198- rasm)? Bo‘sh joylarga mos javoblarni yozing.
Y e c h i l i s h i
.
Ichki chizilgan burchak deb,
uchi ... yotadigan, tomonlari esa aylanani ...
burchakka aytiladi.
A
nuqta aylanada yotadi, 
HAD
burchakning
tomonlari aylanani ... . Demak, ... burchak
ichki ... .
B
nuqta ... yotadi, 
HBD
burchakning tomon-
lari aylanani ... . Demak, ... burchak ... .
C
nuqta ..., 
TCE
burchakning 
CE
tomoni
aylanani ... . Demak, 
TCE
ichki ... burchak
emas.
P
nuqta ..., demak, 
HPD
burchak ichki ...
emas.
J a v o b : ... va ... ichki chizilgan burchaklardir.
439.
Aylanada 
AB
diametr va 
AC
vatar o‘tkazilgan. Agar 
AC
va 
CB
yoylar-
ning gradus o‘lchovi 7 : 2 kabi nisbatda bo‘lsa, 
BAC
burchakni toping.
Savol, masala va topshiriqlar
O
H
A
B
P
E
T
D
C
198
B
B
1
B
2
O
O
B
B
1
B
2
A
C
C
A