1. 1-§. Chizma geometriya fani haqida


-§. Markaziy Osiyo mashhur allomalarining geometrik izlanishlari



Download 0,72 Mb.
bet11/14
Sana14.07.2022
Hajmi0,72 Mb.
#798572
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
Dilrabo

2.2-§. Markaziy Osiyo mashhur allomalarining geometrik izlanishlari
IX-XI asrlarda yashab, fanning bir yoki bir necha sohasini mukammal egallagan, turli yo‘nalishlar bo‘yicha yirik tadqiqotlar olib borgan O‘rta Osiyolik buyuk allomalar, qomusiy olimlar Muhammad al Xorazmiy, Abu Nasr Forobiy, Ahmad Farg‘oniy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Umar Xayyom va boshqalarning «Geometriya» va «Astronomiya» asarlarida bayon etilgan ba’zi bir tasvirlash usullari keltirilgan. Bu allomalarning hayoti va tadqiqotlari to‘g‘risida ayrim ma’lumotlarni keltiramiz.
Muhammad al Xorazmiy (783-850).
Xorazmiy algebra fanining asoschisi hisoblanadi. «Algebra» termini uning «Al jabr val muqobala» nomli asaridagi «Al jabr» so‘zining lotincha yozilishidan kelib chiqqan. Bu asarida Xorazmiy birinchi bo‘lib, chiziqli va kvadratik teng-lamalarni sinflarga ajratdi va ularni yechish usullarini ko‘rsatib berdi. Matematikadagi «algoritm» termini ham Xo­razmiyning nomi bilan bog‘liq, u «al Xorazmiy» yoki lotincha «Algaritm» so‘zidan kelib chiqqan. Abu Nasr al Forobiy Abu Rayhon Beruniy geometrik tadqiqotlari
Abu Nasr al Forobiy (873-950). (10-rasm)
Forobiy matematikaga buyumlarning miqdoriy va fazoviy nisbatlarini o‘rganuvchi fan deb ta’rif beradi va uni ettita qismga ajratadi. Forobiy bundan tashqari matematikaga doyr anchagina asarlar yozgan. «Hajm va miqdor haqida so‘z», «Fazo geometriyasiga kirish haqida qisqartma kitob», «Tatbiqlar kitobi» va «Geometrik figuralarning nozik sirlari va aqliy mohir usullari kitobi» shular jumlasidandir.

(10-rasm)
Abu Rayhon Beruniy (973-1048). (11-rasm)
Beruniy - o‘rta asrning buyuk qomuschi olimi. U Panjobdagi Nandna qal’asi yonida yer shari meridiani bir gradusining uzunligini o‘lchadi va u 110,895 km ekanini aniqladi. Bu ma’lumot hozirgi zamon o‘lchashlari natijasI 111,1 km bilan taqqoslansa, Beruniy o‘lchashlarining aniqligi ancha yaqindir. U Hindistonda bo‘lajak asari «Hindiston tarixi» uchun material yig‘di va uni 1030-yilda yozib tugatdi.



Download 0,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish