1- mavzu: rivojlangan davlatlarda ta`lim-tarbiya

SHVEYTSARIYA TA’LIM TIZIMI
Shveysariya ta’lim tizimi butun dunyoga 
ma’lum. U universal bo‘lib, o‘zidaingliz-amerika, fransuz va nemis maktablarining 
barcha ijobiy tomonlarini o‘zidamujassamlashtirgan. Bu mamlakatdagi xususiy kollej 
va universitetlar o‘zidayangi metodikalar va o‘qitishning texnik vositalarini klassik 
ta’lim tizimi bilanuyg‘unlashtirilgan holda olib borishi tufayli dunyoviy mashhurlikka 
erishdi. 
Boshlang‘ish va o‘rta ta’lim
Bolalar uchun o‘qish 4-6 yoshdan bolalar 
bog‘chasi yoki maktabdaboshlanadi. Barcha maktablar uchun yagona majburiy dastur 
yo‘q. Davlatmaktablarida uzoq muddatdan beri yashab kelayotgan xorijliklarning 
bolalariuchun ham oshiq. To‘liq inglizcha, to‘liq amerikancha va ingliz-
amerikanchamaktablar mavjud bo‘lib, ular o‘z vaqtida ingliz yoki amerikaliklar 
tomonidano‘zlarining bolalarini o‘qitish uchun oshilgan..Ular hozirda butun 
dunyodano‘quvchilarni qabul qiladi.Shveytsar ta’lim maktablarida keng yoyilgan 
o‘quv dasturlardan biri buSviss Federal Maturite yoki qisqacha-Matura dasturidir. 
Ta’lim yo‘nalishidanqat’iy nazar u 5 tipga bo‘linadi- Adan yegasha. A tip- eski tillar 
(lotin va yunontili), V- zamonaviy tillar va lotin tili, S- matematika va tabiiy fanlar, D- 
zamonaviyshet tillar, ye- iqtisodiy fanlar. O‘quv rejada har bir tip bo‘yisha 12 ta 
majburiy fankiritilgan. Bulardan 3 ta asosiy (ona tili, ikkinshi davlat tili, matematika), 
7 tamajburiy (tarix, geografiya, fizika, ximiya, biologiya, musiqa-rasm, 
jismoniytarbiya) va ikkita mutaxassislik fanlari. Shunday qilib, o‘quvchilar 13-14 
yoshidao‘zi qiziqqan sohani ajratib olish imkoniyaga ega bo‘ladilar. 
Kasbiy ta’lim.
Shveytsariyada 120 ga yaqin kollejlar mavjud. Ular tor 

---

mutaxassislikka egabo‘lib, yaxshi kasbiy ta’lim beradi. Bu yerda kotibalik va 
mehmonxona ishlari,buxgalterlik xisobi kabi kundalik ish faoliyatida zarur bo‘lgan 
sohalaro‘rgatiladi. To‘liq o‘qish kursi 3-4 yil. Ko‘pgina chet elliklar fundamental 
ta’limberuvchi universitetlardan ko‘ra shveysar kollejlarida ta’lim olishni 
afzalko‘rishadi. Kollejlarni bitirganlar asosiy qismi ishsiz qolmaydi.