1- mavzu. Kirish. Areal lingvistikaning maqsad va vazifalari

n
undoshining orttirilishi izohlar yordamida 
oydinlashtiriladi: qo‘lida ~ 
əлъндə
~ älindä
,
 
qolidan
~ 
əлъннəн
~ älinnän
. 
Qirg‘iz tilida bunday pozitsiyada interkalyar 
n
undoshining yo‘qolib borishi 
ham o‘zbek tili shevalari bilan interferensiyaning natijasidir. 
b) 
ijtimoiy omillarni hisobga olish.
Interferensiya natijalariga baho 
berishda turli xildagi ijtimoiy omillarni hisobga olish katta ahamiyatga egadir. 
Bunda ikki sheva yoki tilning interferensiya sharoitida qo‘shilib ketishi 
chog‘idagi til qarshiligi bo‘lishi hisobga olinadi. Bunga Qashqadaryodagi 
(masalan, Kitob tumani Chechak qishlog‘i shevasi) й
 ~ j”
lovchi shevalar 
“
дж
 ~ 
ž”
lovchi shevalarga qorishuvi natijasida “й ~ j”lovchi shevalar aholisining 
ko‘pligi tufayli “й ~ j”lashishning ustun kelishi misol bo‘la oladi.
d) 
muayyan hududda turg‘unlashmagan til hodisalarini sharhlash
. Ikki 
sheva yoki dialektga xos xususiyatlarning shu sheva va dialektlarda qo‘llanishi 
hamda 
ulardan 
birining 
g‘olib 
kelmasligi 
interferensiyaning 
tugallanmaganligini, ya’ni bir sheva ikkinchi shevaga singib ketmaganligini 
bildiradi. Bunga o‘zbek tilidagi ɔ
 ~ ā
va “
a”
lashish, й 
~ j 
va
 
дж
 ~ ž
hodisasining 
parallel qo‘llanishi misol bo‘la oladi. 
e) 
konvergensiya hodisalarini farqlash
. Ma’lumki, o‘zbek tili taraqqiyotida 
shahar shevalarida 
ө ~ 
ö 
↔ o ~ 
o,
ү ~ 
ü
↔ y ~