0‘zbekiston respublikasi oliv va orta maxsus ta’lim vazirligi

Maktabgacha ta’lim muassasasi Ustavi q and ay xujjat hisobla- nadi?

1. 
   Muassasa faoliyatiga rahbarlik va boshqarish tizimini aniqlovchi hujjatdir
   
2. 
   Muassasa faoliyatini moliyalashtirishni tailib soiuvchi hujjatdir
   
3. 
   M'uassasaning huquq va burchlarini belgilab beruvchi hujjatdir
   
4. 
   Muassasa rahbari faoliyatini tartibga soiuvchi hujjatdir
   

246

XVIII bob. MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASALARIDA

PEDAGOGIK JARAVONM BOSHQARTSH


Pedagogik jarayonni
rejalashtirish


Rejalashtirish maktabgacha tadim muas-
sasani boshqarishni lining barcha bo'linmalari-
da rejali, muntazam, ratsional hamda samarali
ishlashini ta’minlovchi muhim flmksivasidir. Rejalashtirish - murakkab
analitik jarayon. U o’ziga xos ishlab chiqish va uni maktabgacha tadim
mu ass as alar i amaliyotiga qodlash bosqichlariga ega. Maktabgacha tadim
muassasalarida pedagogik jarayonni rejalashtirish quyidagi bosqichlarda
am alga oshiriladi:

1. 
   bosqieh - tahliliy. Mazkur bosqichda maktabgacha la’lim muassa- salaridagi o'quv-tarbiya jarayohining mayjud holati tahlil etiladi; rejani amalga oshirishga ta'sir etuvchi omillar aniqlanadi. Bu rejalashtirishning muhim. bosqichi hisoblanib, Maktabgacha ta'lim muassasalari faoliyati- ning samaradorligi.ni rejalashtirish jarayonining qanchalik to'gdi bashorat qiiinganligiga bogdiq. Maktabgacha tadim muassasalari avvalgi yildagi faoliyatini tahlil etish chuqur va haqqoniy amalga oshirilishi zarur.
   
2. 
   bosqich - maqsadli. U o‘z ichlga ijtimoiy buyurtma bilan bog⁽- iiqlikda rejalashtirilgan bosqicbdagl maktabgacha tadim muassasala- rining umumlv maqsad va vazifalarini belgilash, natijalarni tahlil etish. rejalashtirilgan topshiriqlarni bajarishga ta’sir kerrsatuvehi sabablarni aniqlash; maktabgacha tadim muassasalari faolivati turli ish rcjalarining mazmunan bir-biriga mosligi; rejada belgilangan ishlarning pedagogik jamoa imkoniyatlari Va maktabgacha tadim muassasalari faoliv a lining moliyaviy-lqtisodiy holatiga muvoftqligi kabilami qamrab oladl.
   
3. 
   bosqlch - mazmimli: davlat hujjatlari va qoAilgan maqsadlarga mu- vofiq o'quv-tarbiya jarayoniga yo’nalgan 1 ikni ajratib ko'rsatish; rnaktab- gaeba tadim muassasalari faobyatining alohida yodialishlari bo’yicha rejalashtirilgan topshiriqlami bajarish ketma-'ketligini aniqlash.
   
4. 
   bosqich ~ normativii. Mazkur bosqichda ajratilgan yoMallshlar uchun mas ml kadrlar taqsimlanadi, qoSdlgan vazilalarni hal etish uchun vositalar ajratib olinadi, ishni amalga oshIrish muddatlari betgilanadi.
   
5. 
   bosqich - nazorat: reja bodimlarining bajarilishi yuzasidan, o’tkaziladigan nazorat turlari va mazmunini aniqlash.
   

Rejalashtirish boshqarishga bevosita rahbarlik qilish yoki uni amalga osbirish yo“lidir. Boshqarishda belgilangan maqsad, tadbhiarni hayot-




ga tadbiq etish uchun rejalashtirish kerak. Sodig uni ijrochiJar hukmiga havola qilish lozim. Rejalashtirish qaror qabul qllish va ijrosini nazorat qilishd'ir. Rejalashtirishning mohiyati shundaki. unda boshqarishning maqsad va vazifalari aniqlanadi, har bir tadbimi bajansh muddati. mas ^rul shaxs, uning ijrosini tekshirish va nazorat usuli aniqlanadi.
Rejalashtirish boshqarish modeling fikriy nusxasini ishlab chiqish demakdir. Rejalashtirish pedagoglar malakasini oshirish tizimini rivo- jlantirish maqsadini va bunga erishish vosita, yoilarini helgilashdir. Bunda am alga osbirilishi lozim bodgan talablar ketma-ketligi, bajarish muddati, shakii belgilanadi. Rejalashtirish boshqarish lozim bodgan sohalarni madum ketma-ketlik, chizmali, grafik yoki model tariqasida am alga oshirishi mumkin. Rejalashtirishda boshqarish hi lan bogdiq ha- rakatlar o‘zaro muvofiqlashtirilib, yuqori natijaga erishishni tashkil etish mumkin. Bu esa o'z navbatida jarayonga ishtirok etuvchilardan harakat va munosabatlarni ongii va qat'iv tashkil etishni talab qiladi. Shu asosda yagona maqsadga erishish mumkin bodadi.
Rejalilik- bu ham ijtimoiy-iqtisodiy. ham pedagogik faoliyat sohasini boshqarishning asosidir. Rejaviylik - asosiy tamoyil. Rejali topshiriqlar barcha xizmatning natijaviyligini anlqlash uchun xizmat qiladi.
Rejalashtirish ning mohiyati faoliyatning asosiy turlari va aniq ijro chi- lari va rejalashtirish muddati bilan bogdiq chora-tadbirlarni aniqiashga xizmat qiladi.
Maktabgacha ta’lim muassasalari faohyatini rejalashtirishning maq- sadi birtomondan ma’muriy va pedagogik jamoaning, ikkinchi tomondan, tarbivalanuvchilar jamoasi harakatlari birligini ishlab chiqishda namo- yon bodadi. Rejalashtirishning maqsadi vazifalari bilan aniq las htiriladi. Aynan vazifalar aniq maktabgacha tadim muassasalari sharoitida amaliy va riko^ngillr maqsadni qo‘yadi.
Rejalashtirishning asosiy vazifalari quyidagiiarda ko'rinadi:

1. 
   tarbiya masalalari va o‘sib kelayotgan avlodni o'qitish ishlari bo'yicha davlat organ lari qarorlari ijrosini tadninlashda:
   
2. 
   pedagogik jamoa faoliyatidagi asosiy masalalarni ajratib kod- satishda;
   
3. 
   aniq chora-tadbirlar, ularni ijro etish muddatlari va mas'ullarini aniqlashda:
   
4. 
   alohida ijrochilami ulaming faolivatini ilmiy asoslangan reglament- lash yodi bilan tartiblashtirishda;
   

5. 
   jamoa a’zolarida mas'u 1 iyatlilikni tarbiyaiashda.
   

Rejalashtirishga kirislash uchun maktabgacha ta’lim muassasasi mu- diri butun ta’lim muassasasi faolivatini iJmiy asosda tashkil etishga hnkon beruvchi asosiy qoidalarga tayanishi zarur, Rejalashtirish tamoyillariga quyidagilarni kiritish mumkin:

1. 
   R ej a 1 as h tiri n i n g Urn ivligi rej a] am i bosh q aruvni n g i lmiy us 1 u bol ogik nuqtayi nazariga asoslangan holda tuzishni talab etadi, Bu erda rejadagi asosiy nuqtayi nazarning aniqhgi, uning hayotiyligi, rejalashtirilayotgan chora-tadbirlarni o'tkazishning pedagogik maqsadga muvofiqligi va zarurligi muhimdir;
   
2.