0‘zbekiston respublikasi oliv va orta maxsus ta’lim vazirligi

Ota-onalar bilan olib
boriladigan ishlarning
maziniini


Pedagogik topshiriqlarning sanab o'tilgan mazkur turlari ota-ona-
larning ijtimoiy ishlarining barcha tuvlarini qamrab olmaydi. Ota-onalarga
alar nima bilan shug'ullanishni xohlayotganliklari bd'yicha savol bilan
murojaat qilish va anketa to'ldirishni iaklif etish murnkin,
Pedagogik mastahat asosida ota-onalaming savollariga javob berish
asosiy o'rin egallaydi. Maslahatning pedagogik-psixologik shartlari o‘zida
tarbichi va psixologriing ota-onalaming tashabbuslariga ijobiv mimosa bad.
oilaga y ordain ko’rsatishga tayyor Utrish. ota-onalarda pay do boMgan
savollar bo'yicha aniq tavsiya va maslabatlarberishni aks ettiradi.
Maktabgacha ta'lim muassasasida ota-ona-
lar bilan ishlash bo'yicha yilllk reja tuziladi.
Bu rej a pedagogik kengashda muhokama qili-
nadi. Rejada umumiy va guruhiy majiislar,
ota-onalar uchun ochiq eshik kunlari, suhbat va inaslahatlar, otaliq tash-
kilotlarida ko'rgazmalar tashkil ct'ish va konsertlar qo*yib berish, shu-
ningdek bu tadbirlami ohkazish vaqtiari va unga ma’sul boigan shaxslar
belgilanadi,
Ota-onalar bilan olib boriladigan ishlaming mavzulari va tnazmuni tarbivaclii-uslubistning rejasida va tarbiyachining kalendar rejasida aks etadi.
Ota-onalar bilan ishlash bo'yicha juda ko‘p ishlarni tarbiyachi-peda- gog amalga oshiradu chunki u bola tarbiyasida yuz berayotgan o'zga- rishlami hammadan ko'proq ko'radi va bolalar hayoti bilan yaqindan tanish hodadd U ota-onalarga bolalar tarbiyasida nimaiarga ko'proq e'tibor berish kerakligi, ulami maktab ta’limiga tayyorlash. sog'lig'ini saqlash, ovqati va kun tardbini to'g'ri tashkil etish va boshqalar sohasida tavsiyalar berib boradi.
Tarbiyac hi laming ota-onalar bilan olib boradigan ishlari shakl va uslublarini tavsiflashdan old in ularning o’zaro birgalikdagi faoliyati va oila bilan aloqalami vo'lga qo'vish usullarinmg ba'zi pslxologik- pedagogik ta’sirlariga to'xlalib o'tish lozim.
Birinchi qoida. Maktabgacha ta'lim muassasasi va tarbiyachilarning oila va jamoatchilik bilan olib boradigan Ishlari asosida ota-onalarning obnrsini oshirish va mustahkamlashga yo'naltirilgan harakat va tad- birtar turishi kerak, Ota-onalar bilan maslahatlashganda, hech vaqt “qili- shingiz kerak’*. "majbursiz” kabi jumlalarni ishlatmasiik ma’quL Chunki ko'pchilik ota-onalar o'z majburiyatlarini yaxshi biladilar. faqat amali-




yotda ular ana shu bilganlarini qanday amalga oshirish muammosiga duch kelishlari mumkin. Tarbiyachi va ota-onalarning o'zaro munosabatlarining yagonato'g'ri shakli -bu o'zaro hnrmat. Qachonki. nazorat shaklida tajriba almashish, maslahat va birgalikda muhokama, yagona qaror shakllantirilsa, ikkala tomon uchun ham qoniqish hosil qiladi. Bunday munosabatlarning qhnmati shundaki, tarbiyachilarda ham.. ota-onalarda ham shaxsiy javobgarlik hissini, talabchanlik, fuqaroiik burchini rivojlantiradi.
Ota-onalarning ish joylariga “Rivojlanish xaritasi", "Ochiq jurnaP kabilami olib borish kutilgan natijalarm bermaydi. Ota-onalar bilan suhbatda "qora ro'yxafdagi maTumotlardan foydalanish ham yaxshi foy- da bermaydi, chunki birinehidan, ota-onalarda bolalaridan norozilik pay do boTadi, ikkinchidan taTim muassasasiga nisbatan ularda salbiy munosabat shakllanadi. Kevin ota-onalar ta'lim muassasasiga borgisi kelmasligi, ular bolalari haqida yomon fikr aytganliklari uchun ko'ngli tortmasligini aytib arz qiladi. Ba'zan bunday holat oilada ota-ona munosabatlari vomonlashuviga ham olib keladi. Oxir-oqibat bolada ta'lim muassasasiga nisbatan ham, tarbiyachilarga nisbatan ham salbiy munosabat hosil boTadi. Tarbiyachi tarbiyaviy ish shakl va uslublarini tanlashda qabul qilingan qaror va talab bolalar ko'z oldida ota-onaning obro‘sini mustahkamlash va oshirishga imkon berishini hisobga olishi kerak.
Ikkinchi qolda. Ota-onalarning tarbiyaiovchi imkonivatlariga isho- nish, ularning pedagogik madaniyati darajasi va tarbiyalashdagi faol- ligini oshirish. Ko'pchilik ota-onalar psixologik jihatdan bareha talab- larni qabul qilishga tayyor boTishsa ham. biroq shunday ota-onalar bor- ki, bolalarni tarbiyalashga mas’uliyat bilan vondashish va bu jarayonni chuqur tushunishga doir yetarlicha maTumotga va pedagogik tayvorgar- likka ega emas.
Uchinchi qoida. Pedagogik takt. oil a hayotiga nojo'va aralashishga yoT qo'yilmasligi. Tarbiyachi - rasmiy shaxs, biroq u o‘z faoliyatida oila hayotining maxfiy tomonlariga, “boshqalar’dan sir saqlanadigan tomonlariga ham daxldor boTadi. Yaxshi tarbiyachi oila uchun begona boTmaydi, ota-onalar yordam qidirganlarida ularning bu vaziyatdan chiqishlariga ishonadi, maslahat beradi. Oila qanday boTishi, ota-onalar tarbiyachilar bilan qanday boTrshlariga qaramasdan, tarbiyachi hamma vaqt uddaburon, yordamga tayyor boTishi kerak. Oila haqidagi hamma narsaga yaxshi tomondan eTibor qaratishi, tarbiyada ota-onalarga yordam ko'rsatishi kerak.

To ‘rtinchi qoida. Oilaviy muammolarni hal qiiishga doir qaror qa- bul qilishda koTarinki ruh va kayfiyal, bolaning ijobiy sifatlari, oiia tarbiyasining kucbli tomonlari, shaxsni muvaffaqiyatli rivojlantirishga tayanish. Tarbiyalanuvchinmg xarakterini shakllatiishi qiyinchilikiarsiz, qarama-qarshiliklarsiz kechmaydi. Agar bu jarayon shaxs rivojlanishi qonutiiyatining namoyon bo'iishi sifatida idrok etilsa. u holda mazkur qiyinchilik, qarama-qarshiiik. kutilmagan natijalar tarbiyachining saro- simaga tushib qoiishiga olib kelmaydi. Hammamizga yaxshi ma’lumki, vuzaga kelgan pedagogik vazifaianii hal etishning omlab usullari mavjnd, biroq ulardan faqat biri mazkur aniq vaziyat uchun to'g'ri bo Tib chiqadi. Ana shuning uchun ham maktabgacha pedagogikaga tayyor koTsatma sifatida etnas, shaxsga samarati la'sir etishning umumiy qonuniyatlari haqidagi fan sifatida qarash kerak.

Maktabgacha ta'lim muassasasi va oiia cfrtasida hamkoriik o‘rnatish- da mudira. pedagoglar jamoasi va ota-onalar birgalikda fao! ishtirok etishlari lozim, Shundagina bola tarbiyasida kutilgan natijalarga erishish mumkin.
■Ota-onalar bilan ishlashda quyidagi alohida ish shakllaridan foydala- niladt: suhbatlar, maslahatlar. oilaiarga borish, ay rim ota-onalarni bog’- chaga takiif etish. alohida esda’liklar va ko‘chma papkalardan foydafanish.
■Bolaning uyiga boris'hdan ko'zlangan maqsad-oila sharoiti, bolaning oiiadagi xulqi. qiziqishlari, ota-onasi va oiia a'zolari bilan tanishish, shu- ningdek ota-ohalami bola tarbiyasining samarali usullari bilan tanishtirish va oilaning bola tarbiyasidagi ijobiy tajribalarini oTganib, ommalash- tirishdir.
Tarbiyachi bolaning uyiga tekshiruvchi sifatida entas, baiki do'st, bola tarbiyasidek murakkab ishda yordam beruvchi sifatida borishi, oiia a'zolari bilan nazokat va xushmuomalalik bilan munosabatda boTishi ke­rak. Tarbiyachi har bir oilaga har gal borishidan avval o'z oldiga aniq maqsad qo'yishi, qaysi mavzuda suhbatlashishini oidindan belgilab olishi lozim. Ota-onaiarga beriladigan savollar puxta oAlangan holishi kerak.
Suhbat shunday tuzilishi kerakki, tarbiyachi bilan ota-ona bir-birlarini yaxshi tush uni shlari, ular o'rtasida ishonchii aloqa o'rnatilishi darker, Oilaga borishdan oldin tarbiyachi shu oiia to‘g^!risida (ota-onalarning fe*b atvori, oilaviy munosabatlar, bolaning rivojlanish darajasi) to‘g‘risida tnaTum tasavvurlarga ega bo'iishi kerak. Tarbiyachi ota-onalar hurmati va ishonchini yiozonmoq uchun avval ota-onalarga bolaning -ijobiy''




fazilatlari to'gTisida fikr, mulohazalarini bilib oladi va bolaning uyidagi hayotini qanday tashkil etish kerakligi, unga nimalarni o‘qib va hikoya qilib berish mumkinligi, bolaning kun. tartibi, uni oils mehnatida qat- nashtirish, kattalarga hurmat ruhida tarbiyalash kabi taTim-tarbiya ish- lari mazmuni va usullari bo'yicha tavsiyalarberadi.
Albatta. tarbiyachining oila bilan olib boradigan ishida bolaning yoshi, imkoniyatlari, o'ziga xos xususiyatlari e’tiborga olinadi.
Tarbiyachining ota-onalarga beradigan tavsiya va maslahatlari ishonarli boTishi uchun ota-onalar yoki oilaning boshqa a’zolari mak- tabgacha taTim muassasasiga taklif qilinadi. Bunda ota-onalar bolaning navbatchilik vazifasini qanday bajaravotganini yoki sayrga chiqishdan avval u qanday kiyinayotganini ko'radilar va bolalarining uquv va imko- niyatlariga ishonch hosil qiladilar.
Oiiaga borishning maqsad va mazmuni tarbiyachining rejasi va biso- botida. kundalik daftarida aks ettirilishi kerak, Tarbiyachi liar bir bola­ning oilasiga yiligi kamida 2 rnarta borishi kerak,
Ota-onalar bilan olib boriladigan ishlarning mazmuni rang-barang boTib. unda ay rim masalalar birgalikda muhokama qiiinishi taqozo etadi. Masalan:

• 
  bolalarni tarbiyalashda oilaning roll, ota-onalarning vazifasi to'g'ri- sidagi qonunlar, bolalarni maktabga tavyorlash haqida:
  
• 
  maktabgacha tarbiya muassasalarining yillik ish rejasi to'g'risida;
  
• 
  ota-onalar jamoatchibgining ishi haqidagi masalalar shular jumla- sidandir.
  

Bu masalalarni jamoa boTib muhokama qilish uchun ota-onalarning guruhi va umumiv rnajiislari, maslahatlar, konfere.nsiyal.ar. ota-onalar kechalari kabi ish shakllari jamoa ish shakllariga kiradi,