0‘zbekiston respublikasi oliv va orta maxsus ta’lim vazirligi

Taqrizchilar:
Shukrullo Mardonov - pedagogika fanlari doktori: Shoira Shodmonova - pedagogika fanlari doktori


KBK 74.1ya73


© Sodiqova Sh.. 2013 © «Tafakkur Bo'stoni», 2013

SO‘ZBOSHI

0‘zbekiston Respublikasi huquqiy demokratik jamiyat qurish yo' Ijdan bo rat ekan, o‘z fuqarol arming, ayniqsa, vangi jamiyat barpo etishga bel bogdagan, o'sib kelayotgan.yosh avlodning barkamol bodib voyaga ve- tishiga alohida e'tibor qaratmoqda. Barkamol shaxs tarbiyasini tashkil etish barcha davrlarda ham ijtimoiy jamiyatning muhim talabi va asosiy maqsadi bodib keigan. Tabiiyki. hozirgi ta’lim islohotlari sharoitida ham barkamol shaxs tarbiyasi muhim ahamiyat kasb etmoqda. Yurtboshimiz

50. 
    A.ICarimov ham barkamol avlod tarbiyasi haqida gapirarekanlar: ‘"Vata- nimizning kelajagk xalqimizning ertangi kuni, mamlakatimizning jahon hamjamiyatidagi obro‘ - e’tibori avvalambor farzandlarimizning unib - o'sib, u)g‘ayib, qanday inson bodib hayolgakirib borishigabogdiqdir.”¹- deb alohida ta’kidlaganiar.
    

Jamiyat rivojinmg hozirgi bosqichida yuz berayotgan ijtimoiy - iqti- sodiy, ma'naviy - ma'rifiy o‘zgarishlar ta'lim sohasini tubdan isloh qilish, uni o'tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to da xalos etish, rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak ma'naviy va axloqiy' talablarga javob beruvchi yuqori in a] aka] i kadrlar tavvorlash hamda tadim - tarbiya jaravonini takomillashtirish orqaii samaradorlikni oshirishni taqozo etmoqda,
Ta’lim lizimi oldidagi davlat buyurtmasi 0‘zbekiston Respublikasi ‘"Ta'lim to^;g'risida”gi qonun va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”mng asosiy g‘oyalarida o‘z aksini topgan.
‘Ta'lim to*g‘risida"gi qonun va “Kadrlar tayyorlash mil liy dasturf’da uzluksiz ta’lim tizimida bolalarni o‘quv fan lari bo‘yicha muayyan bilim- larni egallashlari barobarida, ularning bilim olishga bodgan ehtiyoji, mustaqil va ijodiv fikrlash. tashkilotchilik qobiliyatlari, amaliy tajriba va mehnat ko‘nikmatarmi rivojlantirish, miJJiy va umuminsoniy q ad rival- larga asoslangan ma’naviv-axloqiy fazilatlarni. atrof-muhitga ongli mu- nosabatni tarkib toptirishi loziniligi qayd etilgan. Shuningdck. bolalarni ma'naviy-axloqiy tarbiyalash vatadim-tarbiyaishlarining samarali shakl- iari va usuMarini ishlab chiqish, ularni arnaliyotgajoriy etish ko'rsatilgan. Bu vazifalami amalga o shir ish uzluksiz ta'lim tizimida pedagogik fao- liyat ko'rsatadigan tarbiyachilar zimmasiga yuklanadi. ^{* 3}


IT A, Karimov «Yuksak rntf naviyai-ycngiImas kuch» Toshkent. «!Vfa^Tnaviyat», 2008-yil.


3 '




“Kadriar tayyorlash milliy dasturi” yuksak umumiy madaniyatga va kasb-hunar madanivatiga. ijodiy va ijtimoiy faoilikka, siyosiy hamda ij- timoiy havotda to'g'rl yo'\ topa bilish mahoratiga ega boMgan. istiqbol vazifalarini ilgari surish va hal etishga qodir kadrlaming yangi avlodini shakllantirish, shuningdek, bar tomonlama kamol topgan, jamsyatda. dav- lat va oila oldida o'z javobgarligini his etadigan fuqaroiarni tarbivalashni nazarda tutgan pedagogik g‘oyani ilgari suradi.
Ushbu pedagogik g'oya ta’Iim tizimi oldiga:
-ta'Iim va kadriar tayyorlash tizimini jamiyatda amalga oshirilayot- gan yangilanish, rivojlangan huquqiy-demokratik davlat qurilishi jarav- onlariga moslash;
- kadriar tayyorlash tizimi va mazmunini mamlakatning ijtmioiy-iq- tisodiy taraqqiyoti istiqhoDari dan, jamiyat ehtiyoj lari dan, fan, madaniyat, texnika va texnologiyaning zamonaviv yutuqlaridan kclib chiqqan holda qayta qurish;
-ta’lim oluvchilarni ma’naviy-axloqiy tarbivalashning samarali shak- llari va uslublarini ishlab chiqish hamda joriy etish vazifalarini ko‘n- dalang qilib qo^:ydi.
“Ta’lim to^<gⁱrisida”gi qonunning 30-moddasi orqali farzandlar tarbi- yasi va ta’lim olishiari, ularning qonuniy huquqlari va manfaatlari hi- moyasi borasida ota-onalarning oTni va javobgarligi oshirildi.
O'zbekiston Respublikasida “Maktabgacha ta’lim to‘g‘risida”gi Ni- zomga muvofiq bola maktabgacha ta’limni oiiada, maktabgacha ta’lim muassasaiarida oladi,
Maktabgacha ta'Iim muassasaiarida taTim-tarbivani tarbiyachi peda- goglar amalga oshiradi. Har bir ota-ona o'z farzandining bilimdon, yuk­sak mahoratli, odobli pedagog-tarbiyachi qodida ta’lim-tarbiya olishmi xohlaydi.
Jamiyat talabi darajasidagi tarbivachi-pedagoglarni yetishtirish pcda- gogika oily ta’lim muassasalarining “Maktabgacha ta’lim” yo‘na!ishi zimmasiga tushadi. Mutaxassislik fani bo'lgan Maktabgacha.pedagogika fanining nazariy asoslari, ta’lim-tarbiya berishning tart!b-qoidalari 0‘rta Osiyo va jahon ma'rifatparvar, mutafakkir ol ini laming asarlariga suyan- gan holda komil insonni tarbiyalashga asoslanadi.
“Maktabgacha pedagogika” fani orqali ta lab alar ilk yoshdan yelti ■yoshgacha bo'lgan bolalarni oiiada va maktabgacha ta'Iim muassasaia­rida ta’lim-tarbiya ishlari mazmuni, usiublari, uni tashkli etish shakllari va bolalarni maktabga tavyorlashning samarali usullarini biltb oladilar.
4




So'nggi villarda respublikamizda maktabgacha tadim tizimida tub is- lohotlar amalga oshirilib, Maktabgacha ta’Iim kortsepsivasi. “BoIajon“ tayanch dasturi kabi qator me'yoriy-huquqiy asoslar yaratildk Bularning bare ha si “Maktabgacha pedagogika¹’ fani bo'yieha yaxiit darslik yarat- ish talabini shart qilib qo'ydi. Ana sbu asosdan kelib chiqqan hoida oliy tadim sohasida faoliyat yuritayotgan professor-o'qituvchilar oidiga van- gi o'quv adabiyotlar, darsliklar yaratish dolzarb vazifa sifatida belgilab berildi, “Maktabgacha pedagogika’’ darsligi ana shunday -ijtimoiy zaruri- yat natijasida yaratilgan o’quv adabiyotidir,
“Maktabgacha pedagogika¹* darsligi beshla bo'limm o’z ichiga oh gan bo’iib, unda maktabgacha pedagogikaning umumiy asoslari. mak- tabgacha tadim yoshidagi bolalami tarbiyalash mazmuni va uslubikash maktabgacha tadim yoshidagi bolalami ckqitish mazmuni va uslubikasi hamda maktabgacha tadim muassasasi mencjmenlg mudira va uslubchi faoliyati, maktabgacha tadim muassasalari, maktab va oila hamkorligiga doir masaialar tizimli. izchil va ketma-ketlikda yoritib berilgan.

1. 
   BOLIM. MAKTABGACHA PEDAGOGIKANTNG UMTJMIY ASOSLARI
   

1. 
   bob. KADRLAR TAYYORLASH MTLLIY MODEL!. MAKTABGACHA TA’LIMGA KIRTSH