0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta'lim vazirligi 0‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

rasm. Yoining qiyshayib ketishi.
) jarlik;

6. 
   rasm. Harakat vaqtidagi yoining deformatsiyasi va yer polotnosining harakat tarkihiga boigan ta’siri.
   

Yonbag‘ir buzilishlari gruntni yog‘ingarchilik suvlari bilan yuvilishi, grunt ayrim qismlarining umumiy holati buzilmay siljishi va tuproq ko‘chishi natijasida yuzaga keladi. Tog‘Iik joylarda esa yirik toshlar qo‘zg‘alishi yoki gruntning toshli massalari surilishi mumkin. Bularning sababi, odatda, yonbag‘irning yetarlicha mus- tahkamlanmaganligi, qiyaligining kattaligi, grunt zichligining kamligidandir (2.6- rasm).
Zamin bo‘sh bo‘lganda yer polotnosida o‘pirilish, to‘kma joy­larda cho‘kish, yer polotnosi asosida grunt ko‘tarilishi holatlari paydo bo'lishi mumkin. Cho^£kishlar, o‘pirilishlar joyning geo- logik holatlarini sinchiklab tekshirish, yo‘lni ballast bilan ko‘tarish va boshqa tadbirlar bilan bartaraf etiladi.

4. 
   Sun’iy inshootlar, ularning turlari va vazifasi
   

Temir yollaming suvli to‘siqlar, boshqa temir yo‘l va avtomo- bil yo‘llari, tog‘ oraliqlari, qoyalik joylar, shahar hududi orqali o‘tishida hamda odamlarning temir yo‘ldan bexavotir o‘tishlarini ta’minlash uchun murakkab sharoitlarda sun’iy inshootlar quriladi.
Sun’iy inshootlar ko‘priklar, tonnellar, quvurlar, tirgak de- vorlar, yo‘naltiruvchi inshootlar, dyukerlar, galereya, sel o‘tkaz- gichlari va boshqaiardan iborat.
Temir yoilar daryo, kanal, ariq, jarlik ustidan o‘tkazilganda ko‘prik yoki quvurlar quriladi (2.7- rasm).


2.7- rasm. Daryo ko‘prigi.