0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. T. Turdiyev elektrotexnika va elektronika asoslari

=iR+iL+ic=ukY.

Zanjirning kompleks to'la o'tkazuvchanligi:

r =--s-J _{co L} - coC g~jb.
Rezonans paytida zanjirdagi tok aktiv qarshilikli tarmoqning tokiga teng bo'lishi kerak. Demak, reaktiv o‘tka-
41

www.ziyouz.com kutubxonasi

zuvchanlikning nolga teng (BL = Bc) bo‘lishi rezonans paydo bo'lish shartidir.

Bu

munosabatdan: —- = to • C;	= Q)0 = ^__^1^__
©L	J T c '

Bu ketma-ket ulangan rezonans konturining xususiy chastota formulasidir. Demak, reaktiv elementlar qanday ulanishidan qat'i nazar, rezonans rezonans konturining chastotasi L va C ga bog‘liq. Toklar rezonansida konturning aslligi (sifatliligi) quyidagi nisbatdan topiladi:

Q =LL =LL_= £.
/ / g

Bundan:
bi = bc =—~ = w0 C = y/C/L=p.

(O0 I
Yuqorida aytib o‘tilganlarga asoslanib shunday xulosaga kelish mumkin. Rezonans paytida, ya’ni xususiy va majburiy tebranishlar chastotalari tenglashganda, zanjirdagi tok va kuchlanishlar amplitudalari shu zanjirdagi reaktiv quwat hisobiga kuchayar ekan. Agar aniq chastotali signalni (xabar-ni) kuchaytirmoqchi boisak, rezonans konturining aslligiga teng signal (xabar) kuchaytiriladi. Barcha radio va televizion priyomniklarning elektromagnit toiqinlarni qabul qilib olish prinsi pi ana shunga asoslangan. Har bir radiostansiya o‘z chastotasiga muvofiq fazoga elektromagnit toiqin tarqatadi. Har bir radio yoki televizion priyomnikda tashqi antenna bilan ulangan tebranish konturi bor. Radiostansiyalarning elektromagnit toiqinlari shu antennani kesib o‘tganda, bu antennada har bir chastotadan induksiya EYK hosil boiadi. Priyomnikning tebranish konturi qaysi radiostansiyaning chastotasiga sozlangan boisa, o‘sha radiostansiyaning elektro-magnit toiqinlari kuchaytiriladi, demak, o‘sha radiostan-siyani eshitamiz. Shunday qilib, tebranish konturi signalning ham ajratish, ham kuchaytirish sistemasi ishini bajaradi. Rezonans hodisalaridan texnikada juda keng foydalaniladi.
42

www.ziyouz.com kutubxonasi

IV BOB.	UCH FAZALI ELEKTR
	ZANJIRLARI