0 ‘ т к I r h o s h I m o V

О ‘tkir Hoshimov
xarsang - hech nima yo‘q edi. Yana momaqaldiroq guldira- 
di. 0 ‘sha zahoti Adhamning dahshat to ia tovushi eshitildi:
- Rustam! Boshing yonyapti, Rustam!
Hayron boiib Adhamga qaradim-u dahshatdan qotib qol- 
dim. Adhamning sochlari tikka-tikka bo‘lib ketgan, negadir 
sochi orasidan ko‘kimtir cho‘g‘ sachrab osmonga otilardi.
- 0 ‘zingni... 0 ‘zingni boshing yonayapti! - dedim du- 
duqlanib.
- Voydod! - Adham ko‘zlari olayib boshini changallagan- 
cha yugurib ketdi. Men ham toshlarga qoqilib-qoqilib uning 
ketidan chopdim. Momaqaldiroq tinimsiz gumburlar, ora-cho- 
ra sukunat cho‘kkanida sochlarim o‘zidan-o‘zi tikkayib, yonib 
ketayotganga o‘xshar, Adhamni chaqiray desam, qo‘rqqanim- 
dan ovozim chiqmasdi.
Oradan qancha o‘tganini bilmayman. Bir mahal yigirma 
qadamcha oldinda yugurib ketayotgan Adham bir narsaga 
qoqilib yiqilib tushdi. Men yetib kelganimda u hamon bo­
shini changallagancha kiyiko‘tlar orasida g‘ujanak bo‘lib 
yotardi.
- Tur o‘mingdan, Adham! - dedim yelkasidan tutib.
U qo‘rquv bilan menga qaradi.
- Boshing yonib ketmadimi? - dedi yig‘lamsirab.
- 0 ‘zingniki-chi?
Ikkalamiz beixtiyor boshimizni ushlab ko‘rdik. Yo‘q, hech 
qayerimiz yonmagan, sochimiz ham kuymagandi.
- 0 ‘z ko‘zim bilan ko‘rdim! - dedi Adham hamon qo‘r- 
quvdan ko‘zlari olayib. - Sochingdan olov chiqib ketdi. Xu- 
do ursin, o‘z ko‘zim bilan ko‘rdim.
- Men ham ko‘rdim! - dedim Adhamning boshiga sin- 
chiklab qarab. - Sening boshingdan ham cho‘g‘ chiqib ket­
di. Soching o‘zidan-o‘zi tikka bo‘lib, cho‘g‘ sachrab ketdi. 
Ko‘kimtir cho‘g‘.
Yana momaqaldiroq gumburladi. Yirik-yirik yomg‘ir 
tomchilari shatir-shutur qilib tusha boshladi.

---

Uzun kechalar
91
- Ajina - Adham sakrab o‘midan turib ketdi. - Ajina 
chaladi. Qoch!
Yana avvalgidek u oldinda, men keyinda yugurib ket- 
dik. Ammo endi Adhamning boshidan cho‘g‘ chiqmas, 
savalab yomg‘ir yog‘ar edi. Faqat mol fermasi oldiga kel- 
gandagina sal nafasimizni rostladik. Qishloqqa kirgani- 
mizda yomg‘ir tinib qolgan edi. Jintepa ustida quyosh bo- 
tib borardi.
Adhamning ust-boshi loy bo‘lib ketgandi. U xayrlash- 
masdan to‘g‘ri uyiga kirib ketdi. Men ham uyga kirdim-u 
damimni chiqarmay, yotib ola qoldim. Jintepaga chiqqani- 
mizni oyim eshitsa, sog‘ qo‘ymasligini bilardim.
Kechasi bilan alaq-chalaq tushlar ko‘rib chiqdim. Qa- 
mishzorga kirib qolibmanmi-ey, qamishlar yonib ketib- 
dimi-ey...
Ertalab yuvinayotganimda nuqul labim achishaverdi. Ar- 
tinayotib, oynaga qarasam, hammayog‘imga uchuq toshib 
ketibdi.
- Kun bo‘yi har xil o‘yinlami o‘ynaydi-di, kechasi alah- 
lab chiqadi! - dedi oyim zarda bilan.
Indamasdan papkani ko‘tarib Adhamlamikiga chiqdim. 
Buvisi hadeb sigiming yeliniga yopishayotgan buzoqni chet- 
ga tortayotgan ekan.
- Menga bering, buvi, - dedim arqonga qo‘l uzatib.
- Qoch, qorang o‘chgur! - Adhamning buvisi arqonning 
bir uchi bilan yelkamga tushirib qoldi. - Bolani nima qilding? 
Senga baloyam urmaydi...
Demak, eshitibdi... Papkamni ko‘targancha sekin ichkari 
kirdim. Adham kirpech ilingan devor ostidagi temir karavot- 
da yotar, rangida rang qolmagan edi.
- Tuzukmisan? - dedim peshanasiga kaftimni bosib. 
Uning boshi cho‘g‘ bo‘lib qizib ketgandi.
- Darsga borolmayman, - Adham sekin pichirladi. - Tez­
roq keta qol. Buvim urishadilar.

---

92