0 ‘ т к I r h o s h I m o V

О ‘tkir Hoshimov
Uning tovushi paxtazor ustida anchagacha elas-elas sado 
berib turadi.
Muyassar tergan paxtalarini uyib, etakka bosadi, yukning 
og‘irligidanmi, o‘yga tolibmi, boshini quyi solgancha, xir- 
monga chiqib boradi.
Shoqosim aka etakni temir taroziga qo‘yib, toshni surar- 
kan, salqi qovoqlarini lipillatib Muyassarga qarab qo‘yadi. 
Burushiq yuzi oqarib ketganday bo‘ladi:
- Qirq sakkiz kilo... Mazangiz yo‘q-ku, kelin!
Muyassar uning nimaga shama qilayotganini bilib, g‘ijin-
di. ,,0 ‘yin-kulgidan bo‘shamay qolding“ demoqchi-da.
U bir gap bilan qayirib tashlagisi keladi-yu, yoshini hur- 
mat kilib, o‘zini tiyadi. „Mayli, - deb o‘ylaydi paxtani xir- 
monga ag‘dara turib. - Bu odamning odati shu. Yuz yil asal 
bilan boqsangiz ham og‘zidan shirin gap chiqmaydi“...
Qizlar kattakon qayrag‘och soyasida, hovuz labida o'tirib 
tushlik qilishadi. Qayrag‘och shoxlarida yuz-yuzlab chum- 
chuqlar chirqillaydi. Qayoqdandir shamol kelib, hovuz yuzi- 
dagi mayda-mayda jilolar yelkasiga minib oladi.
Orqa tomondan mashina tovushi eshitiladi.
- Rais buva kelyaptilar! - deydi qaysidir qiz qo‘ng‘iroq- 
day ovoz bilan.
Baland bo‘yli, qotma, tetik rais ochiq chehra bilan hay- 
qiradi:
- Hormanglar, qizlar!
Qizlar quvnoq salomlashishadi.
- Barakalla, qizlar!!! Yashanglar! Plan to‘lgan kuni ham- 
mangizni Toshkentga - tomoshaga olib boraman.
- Naq Toshkentning o‘zigami? - deydi orqaroqda o‘tirgan 
qizlardan biri ishonqiramay.
- Naq Toshkentning o‘ziga!
- Kinoga ham tushamizmi?
Rais beg‘araz qah-qah uradi:
- Teatrgayam tushamiz!

---

Uzun kechalar
75
Rais yaxshi odam. Chindan ham har yili qizlami bir-ikki 
marta shaharga - teatrga olib boradi.
- Qani, - deydi u hammaga bir-bir qarab. - Kim eng yax­
shi ishlasa, o‘shani kelin qilaman. Xohlasa, mexanizatorlar 
kursiga jo ‘nataman.
Hovuzda kosasini yuvayotgan qop-qora qiz - E’tibor yel- 
kasi osha o‘girilib qarab, bijir-bijir qilib gapirib tashlaydi:
- 0 ‘zi bitta o‘g‘lingiz bor, qaysi birimizni kelin qilasiz? 
Uyam bo‘lsa shaharda o‘qiydi. Kim bilsin, hali bola-chaqasini 
boshlab keladimi.
Hamma qah-qah urib kuladi, rais ham.
...Yana o‘sha paykallar, chanoqlar, paxtalar... Muyas­
sar yana ishga sho‘ng‘ib ketadi... Qo‘llari yana chanoqlar 
uchida o‘ynaydi. Oqshom shafag‘i yuziga kul tortgani- 
da paykaldan chiqishadi. Muyassar uyga qaytishdan oldin 
kanal bo‘yiga keladi: sigirga o‘t yulish kerak. Muyassaming 
yonginasida chigirtka nag‘masini boshlaydi. Oromli sukunat- 
ni chuqurlashtirib uzoq, tinimsiz chirillaydi. Suv yuzida baliq 
sakraydi. Choip etgan ovoz eshitiladi-yu, yana sukunat qu- 
yilib keladi, Allaqayoqdan uchib kelgan baliqchi qush suvga 
sho‘ng‘iydi. Shu ondayoq qiyqirib havoga ko‘tariladi. Muyas­
sar qirg‘oqda o‘sib yotgan maysalami shart-shurt yulishga 
tushadi. Allanechuk qadrdon, mast qiluvchi ko‘katlar isidan 
boshi aylanib ketadi. Suv yuzi qop-qorayib qoladi. Eng awal 
uyg‘ongan shoshqaloq bir yulduzcha kanal suviga sho‘ng‘iy- 
di. Goh jilolarga ko‘milib ketadi, goh yana qaytib chiqadi.
Orqa tomondan mototsiklning gurullagan tovushi eshitila- 
di. Mototsikl sukunatni tilka-pora qilib yaqinlashadi-yu, uning 
yonida taqqa to‘xtaydi.
- Yana so‘ramasdan o‘t yulyapsanmi?
Muyassar qayrilib qaramasdanoq taniydi. 0 ‘sha - Sho- 
qosim aka. U sekin boshini ko‘tarib qaraydi. Hisobchi mo- 
totsiklining egaridan tushgisi kelmay, bir oyoqlab yerga 
tiralib turgan bo‘ladi. Muyassar uning yuzini g‘ira-shira

---

76