Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

лашиб ва ёпишиб қолган вулқон кулидан иборат ғовакдор тоғ жинси. 
Зичлиги 1100— 1300 к г/м 3, сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси 
8— 12 М П а ва иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти 0 ,3 —0 ,4 . Қу- 
рилишда, асосан, девор ашёлари (блоклар) сифатида ишлатилади. 
Туф чиқиндилари эса енгил бетонлар учун тўлдиргич сифатида 
фойдаланилади.
Трасслар 
— зич вулқон туфи турларига кирувчи жинс. Улар 
юқори зичликка (2 5 0 0 —2 8 0 0 к г/м 3) ва мустаҳкамликка (8 0 0 — 1500 
к г/с м 2) эга. М айда ҳолатида трасслар пуццолан цементларини 
олишда фаол гидравлик қўшилма сифатида ишлатилади. Туфли 
лава — вулқондан отилган юқори ҳароратдаги суюқ лава томчилари, 
вулқон кули ва қумлар билан аралашган ҳолда тезда совиган ғовак 
шишасимон жинсдир. Туфли лаванинг хоссалари вулқон туфидан 
кам фарқ қилади. У ҳам қурилишда девор ашёлари ва бетонлар 
учун енгил тўлдиргич сифатида ишлатилади.
Пемза 
— шишасимон серғовак енгил жинс. У вулқондан отилган 
майда лава томчиларининг ҳавода совиш га улгурмай ўзаро ёпишиб 
қолишидан ҳосил бўлган. Таркибида кремний (75 %гача) ва агтюмин 
оксиди бор. Оч сариқ рангда бўлади. П емзанинг зичлиги 3 0 0 — 6 0 0  
к г/м 3, сиқилиш даги мустаҳкамлик чегараси 0 ,4 —4 М П а. Совуққа 
чидамли ва иссиқликни кам ўтказадиган ашё. Ун инг кукуни боғ- 
ловчи моддалар учун фаол қўшилма, қуми эса енгил бетон ва 
қоришмалар учун тўлдиргич сифатида ишлатилади. Камчатка, Ар- 
манистон ва К авказ ҳудудларида пемза захиралари кўп.
Чўкинди тоғ жинслари
Бир қисм сочилувчан жинслар сув ёки шамол таъсирида дарё, 
денгиз ёки кўллар остига тушиб, асрлар мобайнида иккиламчи 
ёки чўкинди жинсларга айланади. Майда жинсларнинг бир қисми