Ў з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й ва ў рта м а Х су с т а ъ л и м в а з и р л и г и

харажатлари билан бевосита боғлиқ бўлиб, ҳар канцай баҳо асосида ишлаб
чиқарилган махсулот ёки халк истеъмол товарларининг таннархи ётади. Махсулот
ишлаб чикаришга кетган харажатлар хисоблао чиқил ганда, унинг хаки кий таннархи
аникланиб, режалаштирилган харажатлар меъёри билан солиштирилади ва хақиқий
режа таннархи ўртасидаги фарк аникланади. Бу эса махсулотни ишлаб чикаришда
келишилган қўшимча харажатларни ёки харажатлардан тежаб қолиш имконини
беради.^
Ўзбекистон Республикасида 1995 йил 1 январдан бошлаб кучга кирган
“Махсулот (иш, хизмат)лар таннархига киритиладиган махсулот (иш, хизмат)лар
ишлаб чикариш ва сотиш харажатлари таркиби тўғрисида”ги Низомда бахони
ташкил килиш, харажатлар тужуми уларни махсулот таннархига қўшиш услуби
ишлаб чикилган ва фойда манбалари ташкил қилиш таркиблари кўрсатилган. Ҳар
кандай товарни ўз таннархидан арзон нархда сотиш хеч кандай фойда манбаини
яратмайци, акс холда зарарни келтириб чиқариши мумкин, лекин зарарни қоплаш
максадида баҳони ортириш иккинчи зарар манбаини очиб қўйиши мумкин.
Ҳозирги шароитца баҳо белгилашца турлича фикр ва мулоҳазалар
билдирилмокда. Агар бахонинг шаклланиши бўйича ишлаб чикарилган махсулотни
корхонанинг улгуржи баҳосида хисоб-китоб юритиладиган булса, воситачилик
фойдаси нимадан ташкил топади, саволига бевосита бозор нархи (баҳоси)нинг
ҳосил бўлиш элементларига эътибор беришимиз керак, яъни бозорда товар ишлаб
чиқарган корхонанинг келишилган бахоси шаклланган бўлади деб жавоб берилади.
Бу оаҳо бозор холати, талаб ва таклифи шаклланиши бўйича ўзгариб туриши
табиий.
Корхонанинг улгуржи бахоси куйидагилардан ташкил топади:
а) тўлиқ таннарх;
б) корхонанинг режалаштирилган фойдаси;
в) ҚҚС (кўшилган киймат солиги).