*/ V /*v • •.* • j menejment nazariyasi 0‘quv qollanma 0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Menejment jarayonlarini diskretizatsiya
53
lash mezoalari 
Komponentlari
 
Aniqlash mezonlari
 
Harakat
 
Birlamchi, o‘ziga xoslik, to‘liqlik
 
Oparatsiyalar
 
Professional yo‘nalish va mutaxassislik
 
Pog‘ona
 
Funksional bir xillik va mustahkamlik
 
Bosqichlar
 
Oraliq natija va boshqarish
 
Faza
 
Namunani ajratish va xarakterlash
 
Sikl
 
Vaqti-vaqti bilan takrorlanadigan ketma-ketlik
 

---

145 
 
chambarchas  bog‘liq  bo‘lib,  tashkilot  boshqaruvining  umumiy  faoliyatini 
shakllantiradi( 14-chizma).
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
14-chizma. 
Menejment jarayonini yaratish modeli 
14-
 
chizmadan  ko‘rinib  turibdiki,  menejment  maqsadlarini 
belgilash  va  unga  erishish  jarayonini  amalgi  oshirishning  asosiy  elementi, 
nmnman 
olganda,  har  qanday  maqsadli  jarayon  kabi,  obyektiv  ravishda 
tadqiqot
Ta’sirlar 
j 
Tl,
 
T2,
 
T3,
 
.Tn
 
maqsadga erishish 
Ta’sir 
Axborotlashtirish 
maqsad^>^> vaziyat^>^>muammo^>^> yechim^>^> natija
 
Tanlash 
ta'sir qilish 
Tashkilotning tsiklik jarayoni
 
Bosqichlar
 
Faza
 
Jarayon
 
Oparatsiyalar
 
Pog‘ona
 

---

56
 https:// studfiles.net/preview/5429879/page: 27/ 
146 
 
yoki  ta’sir  ko‘rsatadigan  harakat(faoliyat)dir.  Harakat,  shuningdek,  tegishli 
tartibda ishga qabul qilinayotgan yoki tavsiya etilishi mumkin bo‘lgan xodim 
faoliyatining  asosiy  konstruktiv  elementi  hisoblanadi.  Uning  tarkibiy 
qismlarini  birlashtirish  tartibi,  shuningdek,  14-chizmada  ko‘rsatilgan 
menejment jarayonining asosiy bazaviy modeli aks ettirilgan.
 
Ta’lim olish jarayonida bo‘lajak menejer oddiy universal harakatlaming 
bajarilishini, masalan, taqqoslash
?
 ko‘paytirish, tarqatish kabilami o‘rganadi. 
Determinatsiya darajasiga ko‘ra tahlil qilganda, menejerlami soni ikki yuzdan 
ortiq  deb  emas,  balki  ta’lim  oluvchi  menejerlarning  umumiy  bilim  olish 
darajasi  yuqori  qo‘yiladi.  Keyinchalik,  ma’lum  bir  tartib  bilan,  molekulalar 
atomlardan  iborat  bo‘lganidek,  har  bir  mustaqil  rivojlanish,  kasbiy 
tayyorgarlik  yoki  mutaxassislik  bo‘yicha  ish  olib  boradigan  muayyan 
operatsiyalar harakatlardan hosil bo‘ladi.
 
Professional  tarzda  bajariladigan  operatsiyalar  va  ular  bilan  menejment 
jarayonining boshqa tarkibiy elementlari izchil birlashtirilishi ta’minlanadi:
 
-
 
bir xil operatsiyalar majmuasi sifatida pog‘onalar,
 
-
 
bosqichlar  oraliq  natijani  olish  bilan  belgilanadigan  jarayonning 
segmentlari,
 
-
 
chora-tadbirlar  siklining  qismlarini  eng  xarakterli  tashqi  belgilar  va 
davriy  ketma-ketliklar  sifatida  haqiqiy  sikllar  sifatida  ajratib  turadigan 
bosqichlar.
 
Bu  tashkilotaing  missiyalarini  belgilash  va  amalga  oshirishni  maqsadli 
ravishda ishlab chiqish, amalga oshirish va nazorat qilish imkonini beradigan 
menejment tuzilmasining protsessual formatini ta’minlaydi.
 
Menejment  jarayonining  taqdim  etilishi  maqsadli  ta’simi  ishlab  chiqish 
va  amalga  oshirish  ustuvorligi  bilan  ifodalanadigan  pretsedent  yondoshuvga 
asoslangandir.  Ko‘plab  olimlar  va  amaliyotchilar  tomonidan  boshqaruv  va 
menejmentni  tushunish  va  tashkil  etish  o‘rtasida  sezilarli  farqlar  mavjud 
ekanligi tan olingan.
 
Tashkilotda ular strategik yo‘naltirilgan va tezkor taktik jihatdan yakuniy 
maqsadga erishish uchun juda ko‘p turli xil, ko‘pincha norasmiy yo‘llar bilan 
yo‘naltirilgan  menejmentdan  farqli  o‘laroq,  qaror  qabul  qilish,  mohiyatini 
tushunib  olish  va  amalga  oshirish  tartib-tamoyillarining  mazmunini 
loyihalashda boshqaruvning ustuvor tomonlari namoyon bo‘ladi. Va, albatta, 
menejment  ko‘pincha  maqsadga  erishish  va  erishish  san’ati  sifatida 
belgilanadi va boshqaruvni maqsadli ta’sirini ifodalovchi
 
147 
va  ta’minlaydigan  qaromi  ishlab  chiqish,  qabul  qilish  va  amalga  oshirish 
sifatida belgilaydi.
 
Yuqorida  keltirilgan  ta’riflami  taqqoslash  natijasi  shuni  ko‘rsatadiki, 

---

 
menejmentda  asosiy  yo‘nalish  sifatida  maqsad  ajratiladi,  boshqaruvning 
asosiy  tushunchalari  -  masalaning  yechimi  tushunchasidir.  Ushbu 
pozitsiyalardan menejment jarayonlarini tashkil etishda ikkita asosiy ustunlik 
mavjud:  maqsad  va  yechim,  asosan,  ulaming  rivojlanishi,  taqdim  etilishi  va 
amalga oshirilishining barcha konfiguratsiyasini belgilash.