“ лойиҳаларни молиялаштириш”

{ EMBED Equation.3 },
( 3 ) 
Бу ерда k миқдорни топиш лозим бўлади. Топилган миқдор 
фойданинг ички меъёри деб номланади. Бу меъёр соф жорий қиймат нолга 
тенг бўлиб, инвестиция лойиҳаси фирманинг бойлиги ўсишини 

---

таъминламаслигини ва унинг камайишига ҳам йўл қўймаслигини 
кўрсатади. 
Инвестиция лойиҳалари самарадорлигини таҳлил қилишда IRRни 
ҳисоблашнинг аҳамияти қуйидагича: IRR лойиҳадан кутилаётган 
даромадлиликни кўрсатади ва қилиниши мумкин бўлган максимал 
харажатлар чегарасини белгилаб беради, яъни IRR олинаётган кредит 
бўйича банк фоиз ставкасининг юқори чегарасини кўрсатади, айни шу 
фоиз чегарасидан юқори миқдорга эга бўлинганда лойиҳа даромад 
келтиради. 
Шундай ҳолатлар ҳам бўлиши мумкинки, инвесторнинг ўзи 
инвестиция лойиҳасини молиялаш учун бирор субъектдан муайян фоиз 
остида кредит олиши мумкин. Бу пайтда лойиҳадан кутиладиган натижа 
кредит учун фоиздан, албатта, юқори бўлиши лозим. ғки инвестор ўзининг 
мақсад қилган фойдасини олиш даражасини ҳам билади. Айнан мана шу 
икки ҳолат: яъни кредит учун фоиз ёки фойда олиш даражаси, одатда, 
барьерли (тўсиқли) коэффициент (HR) деб ҳам номланади. Бу кўрсаткич 
фойданинг ички меъёридан тафовут қилиши шарт. Бунда HR ўртача 
тортилган капитал қиймати (кредит учун фоиз ёки киритилган капитал 
учун қайтарилиши зарур бўлган минимум, фойда) сифатида ҳам қаралади. 
Таққослаш натижаларига асосланиб, менежер қарор қабул қилади. IRR ва 
HR ларни таққослаш натижасида улар орасида қуйидаги боғлиқлик ҳосил 
бўлади: 
• агар IRR > HR – лойиҳа самарали ҳисобланади ва у фойдаланиш 
учун қабул қилинади; 
• агар IRR < HR – лойиҳа зарарли бўлиб, уни амалга ошириб 
бўлмайди; 
• агар IRR = HR – ихтиёрий ечимни қабул қилиш мумкин, яъни 
лойиҳани амалга оширишдан зарар ҳам, фойда ҳам кўрилмайди. 

---

Фойданинг ички меъёрини аниқлашда қуйидаги формуладан ҳам 
фойдаланиш мумкин: