“ лойиҳаларни молиялаштириш”

Соф жорий қиймат – инвестициялаш объектидан фойдаланиш 
даврида олдиндан қатъий белгиланган ва ўзгармас фоиз ставкаси 
(меъёри)да олинадиган даромадлар ва қилинадиган харажатларнинг 
алоҳида 
муайян 
даврдаги 
барча 
кирим 
ва 
чиқимларининг 
дисконтлаштириш йўли билан олинган ва улар ўртасидаги фарқни 
ифодаловчи қиймат. Унинг моҳияти шундаки, йиллик соф пул оқими 

---

миқдори ҳар бир давр учун лойиҳани амалга оширишнинг бошланғич 
йилига келтирилади ва у оқибатда ўзини пул миқдорида соф жорий қиймат 
ёки соф дисконлаштирилган даромад (дисконтлаштирилган даромад ва 
харажатлар ўртасидаги фарқ) сифатида намоён этади. Шунинг учун ҳам 
соф жорий қиймат муайян вақт оралиғи бўйича харажатлар ва 
даромадларнинг фарқланиши билан изоҳланади. Соф жорий қийматни 
ҳисоблаш фирманинг инвестицион қарорлар қабул қилиш жараёнининг 
асоси ҳисобланади
5
. 
Уни ҳисоблаш қуйидагича: энг аввало, керакли дисконтлаш ставкаси 
танлаб олинади, сўнгра лойиҳадан кутилаётган даромадларнинг жорий 
қиймати ва ушбу лойиҳа учун талаб этилаётган инвестицияларнинг жорий 
қиймати ҳисоблаб чиқилади, кейин барча даромадларнинг соф жорий 
қийматидан барча инвестицияларнинг соф жорий қиймати айириб 
ташланади. Олинган фарқ, натижа соф жорий қиймат ҳисобланади. 
Уни ҳисоблаш формуласи қуйидагича: 
{ EMBED Equation.3 },( 1 ) 
бу ерда, NPV – соф жорий қиймат; k – дисконтлаш ставкаси; I
0 
– 
бошланғич инвестиция; CF
t
- t давр охирида келиб тушган пул оқими 
(тушуми). 
Дисконт ставкаси инвесторнинг ўзи учун ундан пасти (кичиги) 
самарасиз деб ҳисоблаган минимал фойда меъёри бўлиши керак. 
Бу кўрсаткич инвестициялар ҳаётийлиги даврида, ҳақиқатан ҳам, 
даромадлиликни ҳисоблашдаги қўлланилган даражага етишишлигини 
кўрсатиб беради. Шу сабабли у вақт ва даромадлилик даражасига боғлиқ 
бўлади. У муқобил лойиҳаларни таққослашда катта рол ўйнайди. 
Агар инвестиция лойиҳаси йиллар давомида молиявий ресурсларнинг 
кетма-кет инвестицияланишини талаб этса, у ҳолда NPV ни ҳисоблаш 
қуйидагича бўлади:{ EMBED Equation.3 }{ EMBED Equation.3 } 
5
Роберт С. ПИНДАЙК, Дэниел Л. РУБИНФЕЛЬД «Микроэкономика», КАЛИФОРНИЙСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ, 
БЕРКЛИ, пер. с англ., М.: Издательство «Дело», 2001. См. 605-610-стр.

---