] axborot tizimlari va texnologiyalari

Quyi tizimlar turlari


49
Axborot tizimi quyi tizimlar deb nom olgan qismlar to‘plami- dan tashkil topgan.

4. 
   — Informatika
   

Quyi tizim — biror alomatiga qarab bo‘lingan tizimning bir qismidir.

Tasnifda tuzilma belgisiga asosan quyi tizimlar ta’minlovchi deb nomlanadi. Shuning uchun hamma axborot tizimlarining tuzilmasi ta’minlovchi quyi tizimlar to'plamidan iborat bo'ladi.

Ta’minlovchi quyi tizimlarga axborot, texnik, matematik, dasturiy, tashkiliy va huquqiy ta’minot kiradi (3.4- rasm).




3.4-rasm. Axborot tizimining ta’minlovchi quyi tizimlari Axborot ta’minoti

Axborot ta’minotiga boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun aniq axborotni o‘z vaqtida tayyorlash va taqdim etish vazifalari belgilanadi.

Axborot ta’minoti — axborotni tasniflash va shartli belgilash tizimi, hujjatlarni umumlashtirish (unifikatsiyalash) tizimi, axborot oqimlari sxemasi hamda ma’lumotlar bazasini tuzish uslubiyotlarining to⁽plamidir.

Axborotni tasniflash va shartli belgilash tizimi darslikning 2- bobida ко‘rib chiqilgan.

Hujjatlarni umumlashtirish tizimlari davlat, soha va regionlar darajasida tuziladi. Buning maqsadi turli soha ko‘rsatkichlarini bir- biriga solishtirishni tashkil etishdan iboratdir.

Axborot oqimlari sxemasida axborotni harakat yo'nalishlari, hajmi, birlamchi axborotni tashkil etilgan joyi va uni foydalanish natijalari ko'rsatiladi. Axborot oqimlari sxemasining tahlili asosida boshqaruvni takomillashtirish tadbirlari ishlab chiqiladi.

Ma’lumotlar bazasini tuzish uslubiyoti bazalami loyihalash nazariyasi asosida yaratiladi.

Axborot ta’minotini tuzish uchun quyidagilami bilish kerak:

• 
  muassasa boshqaruv tizimining maqsadini, vazifalarini aniq tushunish;
  
• 
  axborot yaratilgan joyidan foydalanilgan joyigacha bo‘lgan harakat yo‘nalishlari, axborot oqimlari sxemasining tahlili;
  

•hujjatlar almashuvi tizimini takomillashtirish;

• 
  axborotni tasniflash va shartli belgilash tizimining mavjudligi va undan foydalanish;
  
• 
  ma’lumotlar bazasini tuzish uslubiyotini bilish;
  
• 
  axborotlar to‘plamini kompyuter asosida tuzish.
  

Texnik ta’minot

Texnik ta’minot — axborot tizimi ishlashi uchun kerak bo'lgan texnik vositalar to‘plamidir.

Texnik vositalar to'plamiga quyidagilar kiradi:

• 
  kompyuterlar;
  
• 
  axborotni to‘plash, saqlash, qayta ishlash, uzatish va chiqarish vositalari;
  
• 
  ma’lumotlarni uzatish va aloqa vositalari;
  
• 
  axborot olishni avtomatlashgan vositalari va orgtexnika;
  
• 
  ishlatiladigan materiallar va boshqalar.