Ðàõèìîâ Ìатназар

n Bq=Qq(1+K)

Bunda;
Bq-kutilgan qiymat yoki qo’yilmaning bo’lg’usi qiymati; Qq-kapitalning, qo’yilmaning dastlabki qiymati;

K-investitsiyaga yo’naltirilgan mablag’ning daromadligi; n-investitsion muddat
Misol; agar 1 million so’mlik kapital, 5 yil muddatga, yillik 20 foizli foydalikda band qilinsa uning yakuniy, kutilgan qiymati quyidagicha bo’ladi.
2
Bq=1000000x(1+0.20) =1000000x1.44=1440000 so’m

Qo’yilgan investitsiion kapitalning joriy qiymatini quyidagi formula bilan aniqlash mumkin.

n

Bq=Qq x (1+K) bundan

n 2
Qq=Bq/(1+Q) =1440000/(1+0.20)=1000000 co’m

Moliyaviy tahlilni maqsadi investitsion qarorni qabul etishni barcha savolnomasiga (iqtisodiy naflik, foyda ko’rish, oqlanish, hayotiylik, taxlikalar yuzasidan) javoblar topish va uni asoslashdan iborat.

Investitsion loyihalar tahlilida xarajatlar tahlili markaziy o’rinda turadi. Tahlil etishda ularning qiymatiga , o’zgarishlariga baho beriladi. Investitsion loyihalar bo’yicha xarajatlarni quyidagi turlarga bo’lish mumkin;

1. 
   Investitsiya oldi xarajatlari;
   
2. 
   Investitsion xarajatlar;
   
3. 
   Eksplatatsion xarajatlar.
   

Eng avvalo, loyihani tayyorlash va yo’lga qo’yish bo’yicha xarajatlar va ularning baholanishiga ahamiyat beriladi. Bunda yuzaga chiquvchi xarajatlarni quyidagicha tarkiblash mumkin.
-qimmatli qog’ozlar emissiyasi bo’yicha dastlabki xarajatlar;
-izlanishni yo’lga qo’yish bo’yicha xarajatlar;
-qurilma va uskunalarni yangilash yuzasidan xarajatlar;
-ishlab chiqarishni dastlabki sinov bosqichi xarajatlari;
-likvidatsion xarajatlar;
-boshqa xarajatlar.
Ikkinchi davrada yuzaga chiquvchi xarajatlar qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin;
-ob’ektni tanlash, sotib olish va tayyorlash bo’yicha xarajatlar;
-ko’chmas mulk bo’yicha xarajatlar;
-mashina va uskunalar bo’yicha xarajatlar;
-nomoddiy faollarni sotib olish bo’yicha xarajatlar.
Uchinchi davra-ekspluatatsion xarajatlar qatoriga investitsion loyihalarni yo’lga qo’yish va joriy aktivlarni sotib olishda yuzaga chiquvchi xarajatlar kiritiladi.
Investitsion loyihalar hayotiyligini baholash, tahlil etishda xarajatlar va ularning o’zgarishiga ta’sir etuvchi omillarga ahamiyat beriladi. Investitsion xarajatlar va ularning o’zgarishlari quyidagi xarajat elementlari bo’yicha o’rganiladi;
-zavod xarajatlari;
-ma’muriy va ustama xarajatlar;
-moliyaviy xarajatlar;
-amortizatsiya bo’yicha xarajatlar.
Baholash ularning har bir turkumi bo’yicha olib boriladi va bu bilan loyihalarning hayotiyligi hamda oqlanuvchanligi belgilanadi.

3.