Ҳ. А. АрFинбоев, Ҳ. У. Абдуллаев, А. М

Бирор юзага вақт бирлигида тушувчи нурий энергия миқдорига радиация оқими деб юритилади. Актинометрик кузатишларда одатда нурий энергия оқими зичлигини ўлчанади.
Бирлик юзага вақт бирлигида тушадиган радиация оқими миқдорига радиация оқимининг зичлиги деб айтилади. Аввалги йилларда нашр қилинган метеорологик адабиётларда радиация оқими зичлиги тушунчаси ўрнига кўпинча радиация оқими жадаллиги тушунчаси қулланилган.
Ҳозирги кунда бу тушунча ўрнига эса радиация оқими энергетик ёритилганлиги тушунчаси қўлланилади.
Радиация оқимининг энергетик ёритилганлиги СИ тизимида Вт/м² бирликда ўлчанади. Радиация оқими энергетик ёритилганлигининг аввалги йилларда қўлланиб келинган 1 кал/(см².мин) бирлиги билан Вт/м² орасида қуйидагича муносабат мавжуд:
1 кал / (см² мин) = 698 Вт/м².
Атмосферанинг юқори чегарасида қуёш нурларига тик қўйилган юзага тушадиган радиацияни миқдор жиҳатидан қарайлик.
Ер билан Қуёш орасидаги масофа ўртача бўлганда атмосферанинг юқори чегарасида қуёш нурларига тик жойлаштирилган бирлик юзада вақт бирлигида қуёш нурланишининг вужудга келтирган энергетик ёритилганлигини дейилади ва уни S_о ҳарфи билан белгиланади. Энг кейинги маълумотларга биноан қуёш доимийсининг қиймати S_о = 1377 Вт/м² га тенг. Демак, қуёш доимийси бу қуёш радиациясига ҳали атмосферанинг таъсири бўлмагандаги вужудга келган энергетик ёритилганлигидир ва у фақат Қуёшнинг нур чиқариш қобилиятига боғлиқ.
Қуёш радиацияси атмосферадан ўтишда мураккаб ўзгаришларга учрайди. Атмосфера қатламининг юқори чегарасидан Ергача бўлган масофада қуёш радиациясининг маълум қисми атмосфера газлари ва аралашмалар томонидан ютилади ва иссиқликка айланади. Қуёш радиациясининг яна бир қисми атмосфера газлари, қаттиқ ва суюқ аралашмалар томонидан сочилади. Қуёш радиациясининг ютилишдан, сочилишдан қолган қисми эса ер юзигача етиб келади. Ер юзига етиб келган қуёш радиацияси қисман ундан қайтади ва қолган қисми ер юзида ютилиб, уни иситади. Атмосферада сочилган радиациянинг маълум қисми яна Ерга тушади. Натижада, қуёш радиацияси атмосферадан ўтишида ютилиши сабабли миқдор жиҳатдан бироз кучсизланади ва сочилишидан спектрал таркиби ўзгаради.
Демак, Ерга тушадиган қуёш радиацияси тўғри ва сочилган турларда бўлади.