Ҳ. А. АрFинбоев, Ҳ. У. Абдуллаев, А. М

2- боб учун савол ва топшириқлар

1. Ҳаво таркибига кирган асосий газларни тушунтиринг.
2.Атмосфера таркибидаги сув буғи ва карбонат ангидрид газининг ролини баён қилинг.
3. Ер шари бўйлаб атмосфера таркибидаги сув буғи қандай чегараларда (фоиз ҳисобида) ўзгаради?
4. Атмосферада озон гази қандай ҳосил бўлади ва у атмос-фера юқори қатламлари ҳароратига қандай таъсир кўр-сатади?
5. Нима учун атмосферадан ўтиб ер юзига тушган қуёш ра-диацияси таркибида тўлқин узунлиги 0,3мкм дан кичик ультрабинафша нурлар бўлмайди? Ультрабинафша нурлар тирик организмга қандай таъсир кўрсатади?
6. Аэрозоллар даб нимага айтилади ва улар атмосферага қандай усулларда ўтади?
7. Тупроқ ҳавосининг таркиби атмосфера ҳавосиники би-лан бир хилми ёки фарқи борми? Агар фарқи бўлса уни қандай тушунтирасиз?
8. Атмосфера босими деб қандай катталикка айтилади?
9. Атмосфера босими қандай бирликларда ўлчанади?
10. Атмосфера босими баландлик бўйлаб қандай ўзгаради?
11. Барик поғонанинг таърифини айтинг. Барик поғона қийматлари ҳаво ҳарорати ўзгаришларига қандай боғланган?
12. Атмосфера босимини денгиз сатҳидаги қийматига қандай ўтказилади?
13. Горизонтал барик градиент нима?
14. Атмосферанинг юқори қатламларидаги ҳаво таркибининг, ерга яқин ҳаво қатлами таркибидан қандай фарқи бор?
15. Атмосфера вертикал йўналиш бўйича қандай қатлам-ларга тақсимланади ва уларда ҳаво ҳарорати қандай ўзгаради?
16. Атмосферани қандай усулларда тадқиқ қилинади?
17. Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариш учун Ерга яқин ҳаво ва тупроқ ҳавосининг аҳамиятини тавсифлаб беринг.
18. 2700 м баландликда жойлашган станцияда асбоблар ҳаво ҳарорати -60,0⁰С га, атмосфера босими 700гПа га тенглигини қайд қилган. Бунда барик поғона қиймати қандай бўлади? Жавоби: 8,7 м/гПа.
19. Атмосфера босими 1013,25 гПа да ҳаво ҳарорати 40⁰С дан -40⁰С гача ўзгарса барик поғона қанчага ўзгаради? Жавоби: 2,4 м/гПа
20. Ҳаво ҳарорати 0⁰С да атмосфера босими 960,0 гПа дан 1050 гПа гача ўзгарса барик поғона қанчага ўзгаради? Жавоби: 0,7 м/гПа.
21. Ер юзасида ҳаво ҳарорати 12⁰С да атмосфера босими 980,0 гПа га тенг. Бирор баландликдаги А нуқтада эса атмосфера босими 920,0 гПа ва ҳаво ҳарорати 8,0⁰С ни ташкил қилган. Шу шартлар асосида А нуқтанинг ер юзасидан баландлигини аниқланг. Жавоби: 525 м
22. Атмосферани самолёт ёрдамида зондлашда 400 м баландликда асбоблар босимининг 950,0 гПа ва ҳаво ҳароратининг -10,0⁰С га тенглигини қайд қилган. Атмосфера босимининг денгиз сатҳидаги қийматини аниқланг. Жавоби: 1000,1 гПа.
23. 150 м баландликда жойлашган метеорологик станцияда атмосфера босими 1036,0 гПА га ва ҳаво ҳарорати -20,50С га тенг. Денгиз сатҳидаги атмосфера босимини аниқланг. Жавоби: 1054,4 гПа.