Ҳ. А. АрFинбоев, Ҳ. У. Абдуллаев, А. М

5.2. Ҳаво ҳароратини ўлчаш.
Ҳаво ҳароратини турли хил термометрлар ёрдамида ўлчанади. Метеорологик станцияларда кузатиш пайтидаги ҳаво ҳарора-тини ўлчаш учун муддатли психрометрик термометрлар, ҳавонинг кузатиш муддатлари орасидаги энг юқори ҳароратини ўлчаш учун максимал термометр ТМ-1, ҳавонинг кузатиш муддатлари орасидаги энг паст ҳароратини ўлчаш учун минимал термометр ТМ-2 ишлатилади.
Барча термометрларни психрометрик будкага жойлаштирилади. Психрометрик будка термометрларни тўғри ва қайтган радиациянинг таъсиридан, Ернинг нурланишидан, шамоллардан ва ёғинлардан сақлайди.
Термометрларни будкадаги металл штативга ўрнатилади. 2 та психрометрик термометрларни, тик равишда резервуарларини ер юзасидан 2 м баланд қилиб ўрнатилади. Максимал термометрни деярлик горизонтал, резервуари томон озгина қиялатиб ўрнатилади, минимал термометрни эса аниқ горизонтал қилиб жойлаштирилади. Бунда термометрларнинг резервуарларини шарққа қара-тилиб жойлаштирилади.
Қиш дарида ҳаво ҳарорати – 20С дан паст бўлганда қуруқ психрометрик термометр ёнига этил спиртли термометр ўрнати-лади. Чунки симоб – 38,9С да қотади, шунинг учун – 36С дан паст ҳароратларни ўлчашда ҳисобларни спиртли термометр ёрдамида олиб борилади.
Термометрлар кўрсатиши бўйича ҳисобларни олиб боришда кузатувчининг кўзи симоб мениски сатҳида бўлиши керак. Олдин градусларнинг ўнлик улушларини, кейин бутун градусларни ҳисоб қилинади.
Ҳаво ҳароратининг вақтга нисбатан узлуксиз ўзгаришларини узлуксиз ёзиб бориш учун термограф М-16А қўлланилади. Термографни ўзиёзгич асбоб учун мўлжалланган жалюзий будкада жойлаштирилади.
Дала шароитида ҳаво ҳароратини аспирацион психрометр ёрдамида ўлчанади.
Экинлар орасидаги ҳаво ҳароратини ҳам аспирацион психрометр ёрдамида ўлчаш мумкин.
Турли хил термометрлар билан ўлчаш тартиби ва термограф лентасидаги ёзувларни ўрганиш учун агрометеорологиядан лаборатория машғулотларини ўтказиш учун мўлжалланган ўқув қўлланмалар билан танишишни тавсия қиламиз.


5.3. Ҳаво ҳароратининг баландлик бўйича ўзгариши.