# 4, 2020 pedagogik mahorat*педагогическое мастерство*pedagogical skill

Toʻrtinchi ustun: “Savollardan samarali foydalaning”-
Pillar four: “Use questions effectively” 
Talabalarni jalb qilish va ularni ijodiy fikrlashga undash uchun savollardan foydalanishingiz muhim 
mahoratdir. Savollarning stereotipik 
initiation-response-feedback (IRF)
ya’ni 
qoʻzgʻatish-javob-fikr
shakli, masalan:
Oʻqituvchi: What is the weather like today ?
Oʻquvchi: It’s sunny.
Oʻqituvchi: Yes, very good!
Koʻpincha ELT darslarida keng tarqalgan, ammo cheklangandir. Garchi u koʻplab talabalarda ishtirok 
etishni ragʻbatlantirsa-da, bir xil turdagi savol berish fikrlashni toʻxtatishi mumkin. Talabalarni 
qiziqtiradigan savollarni berish va ularning fikrlarini ochish, tekshirish va kengaytirish muhimdir. 
Shuningdek, siz oʻquvchilarga savollarga javob berishlari uchun ularga yetarli vaqtni berishingiz va ularga 
qiziqarli va qiyin savollarni qurish va soʻrashlari uchun imkoniyat berishingiz kerak. Savollarni osondan 
qiyinga tomon tartiblashda Anderson va Krasvol Blum tomonidan qayta koʻrib chiqilgan fikrlash 
koʻnikmalarining taksonomiyasini qoʻllashni taklif qiladi. Bu 
eslash, tushunish va qoʻllash
kabi aniqlangan 
pastki tartibli fikrlash koʻnikmalariga 
(LOTS)
va 
tahlil qilish, baholash va yaratish
kabi aniqlangan yuqori 
darajadagi fikrlash koʻnikmalariga 
(HOTS)
boʻlinadi. 
LOTS
esga olish, identifikatsiya qilish va asosiy 
tushunish bilan bogʻliq. 
HOTS
yanada murakkab va koʻproq bilim kuchini talab qiladi. 
LOTS
ni ishlab 
chiqish chet tilini oʻrganish uchun juda muhimdir. Ammo, agar darslar hech qachon 
LOTS
dan oshmasa, bu 
zerikish va demotivatsiyaga olib kelishi mumkin. 
HOTS
ni oʻz ichiga olgan darslar oʻrganishni yanada 
qiziqarli va esda qolarli qiladi. Shuningdek, ular oʻquv jarayoni davomida oʻtkaziladigan “oqim” va ijodiy 
fikrlashga olib keladigan fikrlash koʻnikmalarini rivojlantiradilar. Quyida hikoya asosida savollar va shkala 
oʻylash koʻnikmalarini rejalashtirish uchun Blumning qayta koʻrib chiqilgan taksonomiyasini qanday 
ishlatishingiz mumkinligi haqidagi misol keltirilgan. [2. B.78-80]