Α β- tuzilishidagi spiral oqsillar malekulasi hisobi. Reja

Fermentlarning aktiv markazlari:- fermentativ reaksiyalarda fermentlar ishtirokini tekshirish aktiv markazlar haqidagi tushunchalarni keltirib chiqaradi. Ferment malekulasi substrat molekulasidan juda katta bo’ladi. Ular o’z-aro birikkanda ferment molekulasining hamma qismi boglanishda ishtirok etmaydi. Ferment substrat kompleksida (FS), fermentning faqat maxsus qismigina ishtirok etadi. Bu fermentning, ayni shu reaksiyani amalga oshirayotgan qismi fermentlarning aktiv markazlari deb ataladi.


F + S FS F M
Bu erda, F- ferment, S- substrat, FS-ferment substrat kompleksi,
M – Fermentativ reaksiya natijasida hosil bo’lgan maxsulot.
Masalan:

1. 
   -amilaza + Kraxmal = amilaza kraxmal aralashmasi -amilaza + dekistrinlar va oz miыdorda glyukoza hosil bo’ladi.
   

2. Protein gidrolaza + oqsil = oqsil ferment aralashmasi

Protein gidrolaza + aminokislotalar.

3. Lipaza + Yog va moy = ferment Yog va moy aralashmasi
Lipaza + Yog kislotalar va gliserin hosil bo’ladi.



Fermentning monomer ko’rinishi-oqsil molekulasining substrat ta’sirida shakliy o’zgarishi:
A. Dastlabki ko’rinish. B. Substrat ta’sirida hosil bo’lgan ko’rinish. V. Aktivator J ta’siridagi ko’rinish. G. Ingibitor. D. Substrat, aktivator va fermentning aktiv ko’rinishi.

Aktiv markaz tabiati jixatidan ikki xil bo’ladi. Bir komponentli fermentlarda aktiv markaz rolini bajarishda ayrim aminokislotalar qoldigi ishtirok etsa, ikki komponentli fermentlarda esa, ularning prostetik gruppalari (kofermentlar) bajaradi. Ferment malekulasidagi kuchli o’zgarishlar aktiv markazlarni yo’qolishiga olib keladi. Bunga misol qilib fermentlar molekulasining denaturasiya va renaturasiya jarayonlarini misol qilish mumkin.

Turli xil gruppalarning ferment molekulasidagi kombinasiyasi fermentning aktiv markazi deyiladi. Masalan, oqsil o’zgarishida ishtirok etuvchi xemotropsin fermentining aktiv markazi serin, gistidin va asporogen kislotasi 3 strukturasida boglanishidan hosil bo’ladi.