Uzbekiston respublikasi

WZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA WRTA MAXSUS TALIM VAZIRLIGI
BERDOQ HOMIDAGI QORAQALPOQ DAVLAT
UNİVERSİTETİ
«MİLLİY GOYA, MANAVİYAT ASOSLARI VA HUQUQ TALİMİ»
kafedrası
MADANİYATSHUNOSLIK

fani boyıcha

MA’RUZA TEKST


NUKUS – 2014 yil.

Birinchi bob

MADANİYAT NAZARİYASİ

1 – Mavzu MADANİYATShUNOSLİK FANİNİNG MAQSADİ VA VAZİFALARİ.

REJA:

1. 
   Madaniyatshunoslik fanining predmeti. Uning boshqa fanlar bilan aloqadorligi. Uning: a) fanlar bilan, b) manaviy fazilatlar bilan bog’liqligi.
   
2. 
   Madaniyat tushunchasi tarifi. Bu tushuncha talqiniga turlicha ёndashuvlar.
   
3. 
   Madaniyat va faoliyat. Madaniyat va shaxs kamoloti. Madaniyatning inson va jamiyat h’aёtida tutgan wrni.
   

Madaniyatshunoslik fanining maqsadi. Vatanimizning kelajagi bwlgan ёsh avlodning manaviy olamini boy, h’ar soh’ada barkamol qilib tarbiyalash uchun butun insoniyat necha ming yillar davomida yaratgan moddiy va manaviy madaniyat xazinalaridan bah’ramand etish, unda barcha xalqlarga h’urmat, milliy iftixor, vatanparvarlik, insonparvarlik tuyg’ularini uyg’otish va shakllantirishdan iborat.
Shu olijanob maqsadga xizmat qilgani uchun madaniyatshunoslik fanining predmeti, obektlari butun insoniyat kwp asrlar davomida yaratgan moddiy va manaviy madaniyat xazinalaridir.
Madaniyatshunoslik turli belgilariga kwra, quyidagi soh’alarga, shakllarga va kwrinishlarga bwlinadi:
1.Madaniyat soh’alari bwyicha quyidagicha tasnif qilinadi:
a) İqtisodiy madaniyat (bu soh’a ishlab chiqarish madaniyati, taqsimot madaniyati, ayirboshlash madaniyati, istemol madaniyati, boshqaruv madaniyati, meh’nat madaniyati kabi turlarni wz ichiga oladi).
b) Siёsiy madaniyat: jamiyatda siёsiy madaniyat taraqqiёt kwrsatkichlari – shaxsning fuqarolik va siёsiy h’uquqlari borligidir. Bu h’uquqlar xalqaro mezonlarga mosligi, amalda qwllanishi, partiyalar wrtasidagi kurashlarning usul va shakllari va h’okazolar bilan belgilanadi.
Siёsiy madaniyat - insonlarning siёsiy manfaatlari, etiqodlari, maqsadlarini ifodalovchi siёsiy - h’uquqiy g’oyalar majmuidir. Siёsiy madaniyat manaviy qadriyatlarga aloqadordir. Bu madaniyat turi tarixiy taraqqiёt jaraёnida jamiyatning ijtimoiy tabaqalari manfaatlariga, jamiyatning siёsiy faoliyatiga bog’liq h’olda vujudga keladi. Siёsiy madaniyat inson faoliyatining bir kwrinishi bwlib, uning tabiatida qayta yaratish va uni tarbiyalash jaraёnlarini qamrab oladi.
Siёsiy faoliyat amaliy jih’atdan ijtimoiy guruh’larning siёsiy h’okimiyatga tasirida namoёn bwladi. Manaviy tomondan esa tabaqalashtirilgan ijtimoiy munosabatlarni anglab etish, dasturlar ishlab chiqish, muayyan siёsiy g’oyalarni targ’ib qilishni nazarda tutadi. Mafkura, siёsiy tajriba va ananalar, siё­siy tashkilotlar, siёsiy faoliyat kabilar siёsiy madaniyatni h’aёtga tatbiq qilish omillaridir.