To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

Potok-agregat usulida 
- hamma texnologik operatsiyalar qoliplami 
tozalash va moylash, armaturani joylashtirish, qoliplash, issiqlik bilan 
qayta ishlash, qoliplardan bo‘shatish maxsus postlarda amalga oshiriladi. 
Maxsus postlar m exanizm va agregatlar bilan jihozlangan bo ‘ladi. 
Temirbeton buyum va konstruksiyalar qoliplar bilan birgalikda postdan 
postga transport vositalari yordamida ko‘chiriladi. Postlarda bajariladigan 
texnologik operatsiyalam ing turiga qarab ishlarni bajarish vaqti 2-5 
minutdan 6-12 soatgacha bo‘lishi mumkin.
Bu usulda texnologik siklni saqlash maqsadida uzoq davom etadigan 
murakkab operasiyalar bajariladigan postlarda mexanizm va agregatlar 
soni bir nechta bo‘lishi va shunga binoan ishchi kuchi ko‘proq bo‘lishi 
kerak.
Potok-agregat usulida qolip va buyumlar postdan postga ko‘prik krani 
yordamida ko‘chiriladi. Bu usul texnologik jihatdan nisbatan murakkab
107

---

bo‘lib, katta ishlab chiqarish maydonlarini, yirik kapilal mablag‘larni 
talab etadi. Bu usulda keng nomenklaturadagi temirbeton buyum va 
konstruksiyalar ishlab chiqariladi.
Potok-agregat usuli, odatda, yiliga 60-100 ming m3 buyum ishlab 
chiqaradigan o‘rtacha quwatdagi temirbeton zavodlarda ishlatiladi.
K onveyer usulida 
- temirbeton buyum va konstruksiyalar taglik 
aravachalarda belgilangan, q at’iy ritm da texnologik potok b o ‘ylab 
harakatlanadi. Bu usulda texnologik operatsiyalar har bir postda alohida- 
alohida bajariladi. Postlar soni va texnologik uskunalar turi bajariladigan 
operatsiyalaming davomiyligi bilan belgilanadi.
Konveyer usuli zarur bo ‘lgan qismlar, yarimfabrikatlarni ya’ni: 
arm atura karkaslari, beton qorishm asi, pardozlash kabi texnologik 
jarayonlami bajarishda uzluksizlikni ta’minlaydi. Buyumlarni qayta ishlash 
kameralari gorizontal va vertikal uzluksiz ishlaydigan kameralardan iborat. 
Konveyer usuli katta quw atli bir xil tiplardagi buyum va konstruksiyalar 
ishlab chiqaradigan zavodlarda ishlatiladi
Konveyer usuliga ikki yarusliprokat stanini misol qilib keltirish 
mumkin. Bu prokat stani pulsatsiyalanuvchi ritm asosida harakatlanadigan 
qolip va-gonetkalardan iborat vertikal-tutash konveyerdir. Yuqori yarusda 
beton qo-rishmasini quyish va armaturani joylashtirish, buyum hamda 
konstruksiya-lami qoliplash va kalibrlash uchun mexanizm va agregatlar, 
pastki yarusda esa tirqish tipidagi issiqlik bilan ishlov berish kamerasi 
joylashgan. Buyum issiqlik bilan 4,5 soat davomida ishlov berilganda 
beton markadagi mustahkamlikning 70 foizga erishadi. Prokat stani 18 
minut teng qa’tiy ritmda ishlaydi, qolipni postdan postga ko'chirish vaqti 
10 minutni tashkil etadi.
Qolip-vagonchiklarning o ‘rtacha harakatlanish tezligi 20-30 m/ 
soat. Ikki yarusli stanlarda tem irbeton konstruksiyalarni tayyorlash 
texnologiyasi bitta-ikkita nom enklaturadagi m ahsulotni tayyorlash 
bo ‘yicha ixtisoslashgan bo‘ladi. Bu usulda panellar, plitalar, to‘sinlar va 
ustunlar tayyorlanadi.