Subhonova Sayyoraning "Sug’urta nazariyasi va amaliyoti"

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI SOLIQLAR VA SUG’URTA FAKULTETI

 

ST 74-GURUH TALABASI

Subhonova Sayyoraning

“Sug’urta nazariyasi va amaliyoti” fanidan

 

 

 

MUSTAQIL ISHI

 

 

Bajardi: Subhonova S________ Qabul qildi: Mavrulova N. __________

 

 

 

TOSHKENT 2020

Siyosiy risklar va investisiyalarni sug`urtalashda uning ahamiyati.

REJA:

• Siyosiy risklar
• Investitsiyalarni sug`urtalash

O’zbekistonda xorijiy investitsiyalarni jalb etishni faollashtirishga katta e’tibor qaratilib, investorlarga ko’maklashish va kafolatlar berish uchun ularga investitsiya,  soliq tizimida va bojxona to’lovlari sohalarida ma’lum imtiyozlar, sharoitlar va  kafolatlar tizimi shakllantirildi. Bunday tizimning tarkibiy qismi bo’lgan  sug’urtaning shakllantirilishi xorijiy investorlarga siyosiy va tijorat xatarlaridan  sug’urta kafolatini taqdim etish imkoniyatini yaratdi.  O’zbekiston hukumati tomonidan sug’urta sohasini rivojlantirishga katta e’tibor  berilib, sug’urta bozorini bosqichma-bosqich isloh qilish amalga oshirilmoqda.  Hozirgi paytga kelib, sug’urta faoliyatini tartibga soluvchi amaldagi, umumiy,  maxsus qonunchilik hamda qonunga asoslangan va ma’muriy - me’yoriy hujjatlarni  o’z ichiga oluvchi qonunchilik tizimi yaratildi. Bunday sug’urtalash huquqiy  tizimining  mavjudligi  respublika  sug’urta  bozorini  rivojlantirishga  va  takomillashtirishga asos bo’ldi. SHuni alohida ta’kidlash kerakki, O’zbekiston  Respublikasining sug’urta qonunchiligi O’zbekiston hududida xorijiy yuridik va  jismoniy shaxslarga sug’urta tashkilotlarini tashkil etishda investorlarning nizom  sarmoyasida qatnashish ulushini qattiq chegaralashni nazarda tutmaydi. 

Iqtisodiyotning tabaqalashgan darajasida risklarni quyidagicha ta`riflash mumkin:  iqtisodiy risk;  ijtimoiy-siyosiy risk;  fiskal-monetar risk.

Siyosiy risk - bu korxonalar va tashkilotlar faoliyatiga siyosiy ahvoldagi o`zgarishlar ta`siridir, bunga chegaralarning bekilishi, boshqa davlatlarga mahsulot, xom ashyo olib chiqish taqiqlanishi va aksincha boshqa davlatlardan mahsulot, xom ashyo olib kirili shining ta`qiqlanishi.

Investitsiyalar tavakkalchilik darajasi bo’yicha yuqori tavakkalli va past 

tavakkalli investitsiyalarga ajratiladi. Moliya sohasida tavakkalchiliklik deganda 

investitsiyalarga mutloq yoxud nisbiy miqdordagi foyda kutilganidan ancha kam 

bo’ladi, boshqacha aytganda «tavakkalchilik» atamasi kutilmagan natija olish 

imkoniyatini anglatadi. Qo’yilma mablag’lariga foydani mutloq yoxud nisbiy 

miqdorlarining yoyilishi qanchalik keng bo’lsa tavakkalchilik shunchalik katta 

bo’ladi va aksincha. Yakka investor eng kam tavakkalchilikka ega bo’lgan davlat 

qimmatli qog’ozlardan tortib eng yuqori tavakkalli tovarlargacha bo’lgan vositalarni 

keng tanlash imkoniyatiga ega. Albatta, tavakkalchilik ko’p xollarda emitentning, 

vositachining yoki muayyan moliyaviy vositalarni sotuvchisining sofdilligiga bog’liq. 

Past tavakkallik investitsiyalar muayyan daromad olishni xavfsiz vositasi hisoblanadi. 

Aksincha, yukori tavakkalli investitsiyalar xavfli hisoblanadi.   

Sug‘urtalovchilar bozorga o‘zlarini ishlab chiqargan o‘ziga xos mahsuloti - sug‘urta xizmatini taklif etadilar. Ushbu xizmatlar yuzlab, minglab sug‘urta kompaniyalari tomonidan sotilishi mumkin.

Sug‘urtalovchilar bozorga o‘zlarini ishlab chiqargan o‘ziga xos mahsuloti - sug‘urta xizmatini taklif etadilar. Ushbu xizmatlar yuzlab, minglab sug‘urta kompaniyalari tomonidan sotilishi mumkin.

SHuni alohida ta’kidlash lozimki, boshqa tovarlar va xizmatlar kabi, sug‘urta xizmatining ham bahosi talab va taklif asosida paydo bo‘ladi hamda bu baho o‘zining pastki va yuqori chegaralariga ega. Sug‘urta tushumlarining miqdori sug‘urta to‘lovlari va sug‘urta tashkilotlari xarajatlari miqdoriga teng bo‘lishi sugurta baxosining pastki chegarasini bildiradi. Bunday sharoitda sug‘urta kompaniyasi asosiy faoliyatdan foyda ololmaydi. Ko‘p hollarda sug‘urta bozoridagi keskin raqobat, sug‘urta tashkilotlarining potensial mijozlarni jalb etish maqsadida tarif stavkalarini kamaytirishga majbur etadi. CHet mamlakatlarda, sug‘urtalovchilar sug‘urta faoliyatidan zarar ko‘rganda, bu zarar investitsiyadan keladigan daromad hisobidan qoplanadi.

Investitsiyalarni sug‘urtalash

Musodara, ekspropriatsiya, milliylashtirish, urush, fuqarolar tartibsizliklari, xorijiy hamkor yoki mamlakatga nisbatan tanlab kamsitish, eksport/import embargosini joriy etilishi, litsenziyasi chaqirtirib olinishi, Hukumat kafolatining chaqirtirib olinishi, Hukumat bitimining bekor qilinishi., dividendlarni o‘tkazilishi mumkin bo‘lmay qolishi.

Asosiy qaltisliklar:

• Musodara

• Ekspropriatsiya

• Milliylashtirish

• Olib qo‘yish 

Qo‘shimcha qaltisliklar:

• Tanlab qamsitish

• Zo‘rlab olib qo‘yish

• Eksport / import embargosi

• Litsenziya chaqirtirib olinishi

• Valuta konvertatsiya qilinmasligi

• Urush, fuqarolar tartibsizliklari

• Hukumat bitimining bekorn qilinishi

• Hukumat kafolatining chaqirtirib olinishi

E`tiboringiz uchun rahmat!!!