Reja: Yoqilg’I sanoati haqida tushuncha

• MAVZU: YOQILG’I-ENERGETIKA MAJMUASI

• REJA:

• 1. Yoqilg’I sanoati haqida tushuncha

• 2. Neft sanoati

• 3. Gaz sanoati

• 4. Ko’mir sanoati

• www.arxiv.uz

• XX asr davomida jahonning yoqilg’i- energetika balansi daham katta siljishlar yuz berdi. birinchi bosqichida asosiy energetika vositasi sifatida ko’mirdan foydalanilgan. Bu bosqichda jahon YOEBda ko’mirning hissasi 1913-yildagi 78% dan,1950-yilda 55%gacha tebrandi.

• www.arxiv.uz

• Ikkinchi bosqich-neft-gaz davri boshlandi. Buning asosiy sabablari

• Neft va gazning qattiq yoqilg’i turlari, jumladan ko’mirga nisbatan eng samarali energiya vositalaridir.

• Ularning ko’p yo’nalishli universal,shuning bilan birga nisbatan ekologik jihatdan toza energetika vositasi ekanligi

• Qazib chiqarish rayonlaridan asosiy istemolchi hududlarga ularni tashishning nisbatan qulayligi

• www.arxiv.uz

• Jahon 80-yillar boshlaridan o’z taraqqiyotining uchinchi davriga qadam qo’ydi. Asosan,tugamaydigan va ayrim o’rni tiklanadigan resurslardan energiya vositasi sifatida foydalanishga o’tila boshlandi.

• www.arxiv.uz

• NEFT SANOATI
• Yoqilg’I – energetika tarmoqlarining yetakchisidir. Nafaqat ko’p qirrali energetika resursi, shuning bilan birga organik sintez kimyosining asosiy homashyosidir.Shu sababli uning siyosiy-strategik ahamiyati ham katta. Neft tabiiy resurs sifatida juda qadimdan ma’lum. Sanoat asosida neftni qazib chiqarish XIX asrning oxirgi choraklaridan ko’paydi .

• www.arxiv.uz

• www.arxiv.uz

• Jahon neft zaxiralarining
• 86 %

• Qazib chiqarilayotgan neftning 52%

• Rivojlanayotgan davlatlar hissasiga to’g’ri keladi

• www.arxiv.uz

• Jahonda neftni qazib chiqarish va eksportqilishda OPEK mamlakatlari muhim rol o’ynaydi.Hozirgi paytda bu mamlakatlar guruhi jahonda aniqlangan neft zaxiralarining salkam 80 % qazib chiqarilayotgan neftning rsa salkam 50% dan ortiq qismiga foizigaegalik qilmoqda.

• www.arxiv.uz

• OPEK

• Indoneziya

• Nigeriya

• Gabon

• Ekvador

• Jazoir

• Liviya

• Iroq

• Quvayt

• Qatar

• Venesuela

• BAA

• Saudiya Arabistoni

• www.arxiv.uz

• Hozirgi vaqtda jahonda jami qazib chiqarilayotgan neftning 26 % ga yaqini dengiz sayozligidan qazib chiqarilmoqda. Shu yo’l bilan neft qazib chiqarayotgan davlatlar soni 50 tadir. Ayrim mintaqa va davlatlarda dengiz neftining hissasi yuqori

• G’arbiy Yevropada
• 90 %

• Lotin Amerikasida 50%

• www.arxiv.uz

• Gaz sanoati
• Jahon YOEB dagi hissasi 20% ni tashkil qiladi.tabiiy gaz yoqolg’I turlari orasida ekologik jihatdan eng tozasi hisoblanadi. Yaqin vaqtlargacha bu sonoat tarmog’I,asosan iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarga xos edi. So’ngni yillarda gaz sanoatining ahamiyati rivojlanayotgan mamlakatlarda ham kuchayib bormoqda.

• www.arxiv.uz

• Hozirgi vaqtda tabiiy gaz zaxiralari hajmiga ko’ra jahonda yetakchi davlatlar

• Rossiya

• Qatar

• Eron

• Turkmanis
• ton

• www.arxiv.uz

• Eksport qilish hajmiga ko’ra
• Rossiya
• Kanada
• Indoneziya
• Niderlandiya
• Jazoir

• Import qilish hajmiga ko’ra
• AQSH
• Germaniya
• Yaponiya
• Fransiya
• Italiya

• Jahonda gazni

• www.arxiv.uz

• www.arxiv.uz

• Ko’mir sanoati
• Bu tarmoq 60 dan ortiq mamlakatda mavjud bo’lib,ko’proq rivojlangan davlatlarga katta salmoqqa ega. Hozirgi vaqtda qazib chiqarilayotgan ko’mirning asosiy istemolchisi issiqlik elektr stansiyalaridir.shu sababli kokslanadigan ko’mirga nisbatan tobora energetik ko’mir qazib chiqarishga ehtiyoj kuchayib bormoqda.qazib chiqarilayotgan ko’mir,asosan,o’sha davlatlarning o’zida iste’mol qilinadi. So’nggi yillarda qazib chiqarilayotgan ko’mirning 8 % eksport ga chiqarilmoqda.

• www.arxiv.uz

• www.arxiv.uz

• Ko’mir zaxirasi bo’yicha

• www.arxiv.uz

• Ko’mirni qazib chiqarish
• da

• AQSH

• Avstraliya

• Germaniya

• Polsha

• Xitoy

• www.arxiv.uz

• FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

• 1. I.A.Karimov. «O’zbekiston buyuk kelajak sari» asarlar to’plami. 1-2-3-4t.
• 3. Dunyoning iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi atlasi (9-sinf)
• 4. «Jahon mamlakatlarining iqtisodiy va
• ijtimoiy geografiyasi» Ma’ruzalar matni
•  5 “SHARQ” NASHRIYOT – MATBAA AKSIYADORLIK KOMPANIYASI BOSH TAHRIRIYATI TOSHKENT-2009
• 6. Internet ma’lumoti www. google.uz

• www.arxiv.uz