Reja: Reja: Oy haqida umumiy ma’lumotlar

Nizomiy nomidagi TDPU.
FiZ-MAT Fakulteti.
Fizika va astranomiya yo’nalishi.
202-guruh talabasi Norqulov Sanjarbekning
Astranomiya fanidan
Mustaqil ta’lim mashg’uloti.
Mavzu;
Oy sun’iy yo’ldoshlarini uchirish.

Reja:

Reja:

1.Oy haqida umumiy ma’lumotlar.

2.Oyni o`raganish jarayoni

3.Oyga uchgan suniy yo’ldoshlar.

Oy Yerga eng yaqin osmon jismi bo'lib, u sayyoramiz yo'ldoshidir. Oyning Yer atrofidagi orbitasi barcha sayyoralarning Quyosh atrofida aylanish orbitasi kabi ellips shaklidadir. Shu tufayli Oyning Yerdan uzoqligi biroz o'zgarib turadi. U Yerga eng yaqin kelganda (orbitaning perigeyida) 363400 kilometr, eng uzoqlashganda (apogeyda) esa 405400 kilometr masofada bo'ladi. Oy sirtida tortishish kuchi Yerdagidan 6 marta kam. Oy Osmonda g'arbdan sharqqa tomon siljib, 27 kun 8 soatda Yer atrofini bir marta to'la aylanib chiqadi. Oy o'z o'qi atrofida ham xuddi shuncha vaqtda bir marta aylanib chiqadi. Shu bois u bizga (ya’ni Yerga) doimo bir tomoni bilan ko'rinadi. Oy o'zidan nur chiqarmaydi. Quyoshdan tushayotgan nurlarni qaytarishi hisobiga bizga ko'rinadi. Oyda atmosfera deyarli yo'q. Oyning massasi Yeming massasidan 80 marta kichikdir.

Birinchi marta Galileo Galiley 1610-yilda Oyni o'zi yasagan teleskopdan kuzatgan.u oydagi past tekisliklarga dengizlar deb nom bergan

Amerika afsonasiga ko'ra, Apollon 11 kosmik kemasi Oyga uchib (1969 yil 20 iyulda qo'ngan) u erdan Yerga 22 kg Oy tuprog'i namunalarini yetkazgan. Keyin, 1969 yil 14-24 noyabrda Apollon 12 Oyga uchib, Yerga 33,9 kg namunalarni yetkazdi. Jami: amerikaliklar ishontirganidek, "butun insoniyat uchun" 55,9 kg. Va faqat 1970 yil 12 sentyabrda, amerikaliklar "etkazib berilgan namunalar" ni tadqiq qila boshlaganidan 14 oy o'tgach, Sovet "Luna-16" avtomatik stansiyasi Oyga yo'l oldi, u 101 g oy tuprog'ini olib keldi - bu namuna ushbu hududda olingan. , Apollon qo'nish joylaridan deyarli uzoqda.

• Amerika afsonasiga ko'ra, Apollon 11 kosmik kemasi Oyga uchib (1969 yil 20 iyulda qo'ngan) u erdan Yerga 22 kg Oy tuprog'i namunalarini yetkazgan. Keyin, 1969 yil 14-24 noyabrda Apollon 12 Oyga uchib, Yerga 33,9 kg namunalarni yetkazdi. Jami: amerikaliklar ishontirganidek, "butun insoniyat uchun" 55,9 kg. Va faqat 1970 yil 12 sentyabrda, amerikaliklar "etkazib berilgan namunalar" ni tadqiq qila boshlaganidan 14 oy o'tgach, Sovet "Luna-16" avtomatik stansiyasi Oyga yo'l oldi, u 101 g oy tuprog'ini olib keldi - bu namuna ushbu hududda olingan. , Apollon qo'nish joylaridan deyarli uzoqda.
• Ushbu 101 yil ichida SSSR 3,2 yilini AQShga o'tkazdi, ya'ni. taxminan 3%. 13 aprel kuni SSSR Fanlar akademiyasining Prezidiumiga NASA vakillari tashrif buyurishdi va Sovet Luna-20 avtomatik stansiyasi tomonidan Yerga yetkazilganlar orasidan oy tuprog'i namunalarini o'tkazish bo'lib o'tdi. Shu bilan birga, Amerikaning Apollon 15 kosmik kemasi ekipaji tomonidan olingan oy tuprog'ining namunasi sovet olimlariga topshirildi. Ayirboshlash SSSR Fanlar akademiyasi va NASA o'rtasida 1971 yil yanvar oyida imzolangan shartnomaga muvofiq amalga oshirildi. Apollos tomonidan etkazib berilgan oy tuprog'i, juda katta bo'lishiga qaramay, SSSRning barcha vakolatli laboratoriyalariga tadqiqot uchun berilmagan va Sovet Ittifoqidagi 51 tadqiqot guruhidan 46 tasi Amerikaning "oy tuprog'i" namunalarini ko'rmagan. SSSRga jo'natildi, garchi tadqiqot tabiatiga ko'ra ular Oyga parvozlar ma'nosi va targ'ibot qonunlari talab qilganidek, taqqoslashlarni amalga oshirishga majbur bo'lgan va amalda faqat tor doiradagi ixtiyorida bo'lgan.