Reja: Reja: Oy haqida umumiy ma’lumotlar

Oy orqa tomonining relyefi birinchi marta 1959-yili uchirilgan «Luna-3» avtomatik stansiyasi olgan rasmlardan malum boldi va Oyning toliq globusini tayyorlashga imkon berdi. Oy orqa tomonining relyefi, bizga ko‘rinadigan old tomoni relyefldan biroz farq qiladi. «Luna-16», «Luna-20», «Luna-24» avtomatik stansiyalari Oy tuprogi va jinslaridan namunalar keltirdi. «Luna-17» va «Luna-21» Oyga eksperimental laboratoriyalar («Lunoxod-1» va «Lunoxod-2»)ni eltdi. Bu laboratoriyalar Oyda bir necha o‘n kilometrlik masofani o‘tib, uning relyefi, tuprog‘i tarkibi, seysmik va vulqonli hodisalar, kosmik nurlar hamda shu kabi ko‘plab hodisalami uzoq vaqt davomida o'rgandi. Oydan keltirilgan tuproq namunalarining analizi, Oy tuprog'i asosan to‘rt xil jinslardan: mayda donador, g'ovak yirik donador jinslardan, brekchiya deyiluvchi minerallar siniqlaridan va regolit (mayda zarrachalar va changlar)dan tashkil topganligini ko‘rsatdi. Bulardan birinchi uch xili kimyoviy jihatdan bir xil b oiib, regolit esa meteor moddalar aralashmasidan iboratliligi aniqlandi va u Oy materiklari uchun xarakterli jins degan xulosaga kelindi.

• Oy orqa tomonining relyefi birinchi marta 1959-yili uchirilgan «Luna-3» avtomatik stansiyasi olgan rasmlardan malum boldi va Oyning toliq globusini tayyorlashga imkon berdi. Oy orqa tomonining relyefi, bizga ko‘rinadigan old tomoni relyefldan biroz farq qiladi. «Luna-16», «Luna-20», «Luna-24» avtomatik stansiyalari Oy tuprogi va jinslaridan namunalar keltirdi. «Luna-17» va «Luna-21» Oyga eksperimental laboratoriyalar («Lunoxod-1» va «Lunoxod-2»)ni eltdi. Bu laboratoriyalar Oyda bir necha o‘n kilometrlik masofani o‘tib, uning relyefi, tuprog‘i tarkibi, seysmik va vulqonli hodisalar, kosmik nurlar hamda shu kabi ko‘plab hodisalami uzoq vaqt davomida o'rgandi. Oydan keltirilgan tuproq namunalarining analizi, Oy tuprog'i asosan to‘rt xil jinslardan: mayda donador, g'ovak yirik donador jinslardan, brekchiya deyiluvchi minerallar siniqlaridan va regolit (mayda zarrachalar va changlar)dan tashkil topganligini ko‘rsatdi. Bulardan birinchi uch xili kimyoviy jihatdan bir xil b oiib, regolit esa meteor moddalar aralashmasidan iboratliligi aniqlandi va u Oy materiklari uchun xarakterli jins degan xulosaga kelindi.

• 1969-yil 21-iyul kuni inson ilk bora Oyga qadam qo'ygan. Bu inson Amerika kemasi "Appolon-11” komandiri Nil Armstrong bo'lgan.. Kema ekipajida uchta astronavt bo'lgan. Ekspedisiya ilmiy tadqiqot maqsadida uyushtirilmagan, uning yagona maqsadi — Oyga Er sputnikada muvaffaqiyatli qo'nib, tinchgina ortga qaytish bo'lgan. Modul dengizga 20-iyul kuni Grinvich bo'yicha soat 20.17 da qo'ngan. Armstrong Oy sathiga besh soatdan keyin tushadi, bir necha vaqtdan so'ng unga Oldrin ham qo'shiladi. Modul tashqarisiga o'rnatilgan kamera kasmonavtlarning Oyga qo'nganini translyasiya qilgan. Astronavtlar kerakli miqdordagi materiallarni yig'ib, asboblarni hamda televizion kamerani o'rnatgach, Amerika bayrog'ini ham o'rnatishgan. Ma'lum bo'lishicha, AQSh Kongressi NASAning oyga BMT bayrog'ini o'rnatishdan bosh tortishgan. Astronavtlar esdalik yozuv qoldirilgan "Biz, Yer sayyorasidan Oyga qadam qo'ygan birinchi odamlarmiz. Yangi eraning 1969-yili, iyul. Biz barcha insoniyat nomidan tinchlik bilan keldik”. Oldrin Oyda bir yarim soatga yaqin bo'lgan, Armstrong esa ikki soatu, o'n daqiqa. 22 soatdan so'ng tabiiy sputnik sathidan uchuv moduli