Режа: Меҳнат бозорини шакллантириш ва иш жойларини барпо этиш Қишлоқ хўжалигида меҳнат бозори Меҳнат ресурсларидан фойдаланиш ва меҳнат унумдорлиги даражасини ифодаловчи кўрсатгичлар Меҳнат бозорини шакллантириш ва иш жойларини барпо этиш

Меҳнат бозорини тартибга солиш ва аҳоли бандлиги муаммолари


Режа:
1.Меҳнат бозорини шакллантириш ва иш жойларини барпо этиш
^{2.Қишлоқ хўжалигида меҳнат бозори
3.Меҳнат ресурсларидан фойдаланиш ва меҳнат унумдорлиги даражасини ифодаловчи кўрсатгичлар}

1.Меҳнат бозорини шакллантириш ва иш жойларини барпо этиш


^{1999 йилги маълумотларга қараганда республикамиз аҳолисининг 62% га яқини қишлоқларда яшайди. Аҳолининг меҳнат қилиш қобилиятига эга бўлган қисми меҳнат ресурслари ҳисобланади. Уларга 15 га кирган усмирлар,16-55 ёшгача бўлган аёллар, 16-60 ёшгача бўлган эркаклар ҳамда пенсия ёшидаги меҳнатга қобилиятли фуқаролар киради. Шу масала «Меҳнат кодексида» (1.04.96 йил) «Аҳолини иш билан таъминлаш тўғрисида» (1.05.98 йил) қонунда батафсил ёритилган.
1999 йилнинг 1 январга мамлакатимизнинг аҳолиси 23 954,8 минг нафардан иборат, шундан 50,1%и меҳнат ресурсларини ташкил этади. Меҳнат ресурсларининг (11998,9 минг) аксарият қисми қишлокда ишламоқда. Улар жуда катта аҳамият касб этади. Чунки иқтисодиёт назариясида қисматни меҳнат яратиши алоҳида таъкидланган. Шундай экан, қишлоқ хўжалигидаги барча маҳсулотлар жонли ва буюмлашган меҳнатнинг маҳсулидир. Бу жараёнда жонли меҳнат яъни фуқароларнинг онгли, мақсадга мувофиқ равишда сарфланадиган қуввати, ишлаб чиқариш воситаларидан(улар буюмлашган меҳнат натижаси) фойдаланган ҳолда маҳсулотлар ишлаб чиқарилади. Демак, ҳар қандай жараёнда меҳнат қатнашиб, маҳсулот ишлаб чиқарилди. Ишлаб чиқарилаётган маҳсулот миқдори, сифати меҳнатга бевосита боғлиқ. Сарфланаётган ҳар қандай меҳнат унумли, самарали бўлиши лозим. Маълум бир вақтда ишлаб чиқарилган маҳсулот, бажарилган иш миқдори, қиймати ёки маълум миқдордаги маҳсулот ишлаб чиқариш, иш бажариш учун сарфланган меҳнат меҳнат унумдорлиги эканлигидан, бу ҳолат меҳнат унумдорлигининг узлуксиз ошиб бориши тўғрисидаги иқтисодий қонуний ҳаракатлигидан далолат беради.
Меҳнат унумдорлиги юқори корхоналар, тармоқлар иқтисодиёт даражаси юқори суъратлар билан ривожланган бўлади. Шунинг учун бу масалага, яъни меҳнат унумдорлигини юксалтиришга республикамиз ҳукумати доимо катта эътибор бермоқда. Меҳнат ресурслардан фойдаланиш масаларини ҳал этишда унинг бир канча хусусиятларига алоҳида эътибор бериш мақсадга мувоффиқдир. Меҳнат ресурсларидан фойдаланиш, унинг унумдорлиги об-ҳаво шароитларга бевосита боғлиқ. Ишлаб чиқаришнинг даврийлиги (мавсумийлиги), ундаги ишларнинг механизациялашганлик даражаси нисбадан пастлиги ҳам муҳим масаладир. қишлоқ хўжалигида фуқароларнинг меҳнат қилиш қобилияти тор доирада ихтисослашмаган. Бу тармоқда меҳнат килаётганларнинг асосий қисмини хотин-қизлар ташкил этади.}