Menejment maqsadi, funksiyalari va bosqichlari

5-MA’RUZA
MENEJMENT MAQSADI, FUNKSIYALARI VA BOSQICHLARI


REJA:

5.1. Menejment jarayoning mohiyati va xususiyatlari.

5.2. Menejment funksiyalarining turlari.
5.3. Boshqarishning xususiy funksiyalari.


Tayanch so’z va iboralar
Boshqarish funksiyasi, tashkiliy funksiyalar, umumiy funksiyalar, aniq funksiyalar, iqtisodiy funksiyalar, sotsial funksiyalar, hududiy funksiyalar, tarmoq funksiyalari, ijrochi funksiyalari.


5.1. MENEJMENT JARAYONING MOHIYATI VA XUSUSIYATLARI


Dastlab “funksiya” va “vazifa” iboralarining lug’aviy ma’nosi to‘g’risida ikki og’iz so‘z.
“Funksiya” - bu lotincha so‘z bo‘lib biror kimsa yoki narsaning ish, faoliyat doirasi, vazifasi degan ma’nolarni bildiradi.¹
“Vazifa” - bu amalga oshirilishi, hal qilinishi lozim bo‘lgan masala, erishilishi lozim bo‘lgan, ko‘zda tutilgan maqsad. g’ki biror bir topshiriq, xizmat, yumush, xizmat lavozimi, mansab, amal.²
“Funksiya” tushunchasi “vazifa” tushunchasiga nisbatan tor ma’noga ega. Zero, funksiya faqat o‘z faoliyat doirasidagi vazifalarni o‘z ichiga oladi. Masalan, marketologning ishini bajarish korxona muhandisining funksiyasiga kirmaydi, chunki u shu bevosita marketolog faoliyati doirasidagi yumushdir. “Vazifa” esa o‘z faoliyat doirasidan tashqarida ham bo‘lishi mumkin. Boshqarish funksiyasi deganda u yoki bu obyektni boshqarishga oid aniq vazifalarni hal etishga qaratilgan bir turdagi ishlar majmuasi tushuniladi.
Demak, boshqaruv muayyan funksiyalar orqali amalga oshiriladi. Funksiyalarni aniqlash, ularning mohiyatini ochish va o‘rganish boshqaruv jarayonini to‘g’ri tashkil qilishning muhim shartidir.
Boshqaruv funksiyalarining mazmuni u yoki bu faoliyatni tashkil qilishdan kelib, chiqadi. Masalan, ishlab chiqarishni olaylik. Uning dastlabki bosqichida:
loyihalash;
konstruktorlik;
rejalashtirish kabi ishlarni bajarish bilan bog’liq funksiyalar paydo bo‘ladi. Keyingi funksiyalar ishlab chiqarishni tayyorlash, ya’ni,
mahsulot tayyorlash texnologiyasini ishlab chiqish;
mehnat normalari, materillari sarfini belgilash;
asbob-uskunalarni tayyorlash kabi ishlarni bajarish bilan bog’liq funksiyalar paydo bo‘ladi.